قدیمی ترین تشک

شب ها که برای استراحت روی تشک خود دراز می کشید آیا تا به حال به این فکر کرده اید که این سطح نرم و راحت که آسایش خواب شما را فراهم می کند چه مسیری را در طول تاریخ طی کرده است؟ نیاز به سطحی نرم تر از زمین برای خواب نیازی باستانی است که از ابتدایی ترین جوامع بشری وجود داشته است. انسان ها از هزاران سال پیش به دنبال راهی برای بهبود کیفیت استراحت شبانه خود بوده اند و این جستجو به پیدایش چیزی انجامید که امروزه آن را تشک می نامیم. درک تاریخچه این وسیله حیاتی نه تنها نگاهی به گذشته و تکامل سبک زندگی بشر است بلکه اهمیت آن را در سلامت و رفاه ما در دنیای مدرن نیز آشکار می کند. این مسیر طولانی از بسترهای ساده طبیعی تا پیچیده ترین فناوری های امروزی داستان تلاش مداوم انسان برای یافتن بهترین راه برای خوابی آرام و بازیابی انرژی است.

کشف قدیمی ترین تشک تاریخ

جستجوهای باستان شناسی و تحقیقات علمی شواهد شگفت انگیزی از تلاش انسان های اولیه برای ایجاد بستری مناسب برای خواب را آشکار کرده است. یکی از مهم ترین این کشفیات قدیمی ترین نمونه شناخته شده از یک بستر یا تشک است که قدمت آن به حدود ۷۷,۰۰۰ سال پیش بازمی گردد. این کشف در غاری در آفریقای جنوبی صورت گرفت و نشان داد که انسان های آن دوره از گیاهان مختلف به ویژه جگن و نی برای ساخت یک زیرانداز ضخیم و نرم استفاده می کردند. این لایه ها به دقت روی هم چیده شده و با لایه ای از برگ های معطر پوشانده می شدند. این برگ ها نه تنها بوی خوشایندی داشتند بلکه تصور می شود دارای خواص دورکننده حشرات نیز بوده اند. این بستر اولیه که می توان آن را نیای تشک های امروزی دانست ضخامتی حدود ۳۰ سانتی متر داشت و نشان دهنده درک انسان های آن زمان از اهمیت راحتی و بهداشت در محل استراحت بود. این یافته ها فرضیه استفاده صرف از کف غار یا زمین سخت برای خواب را رد کرده و پیچیدگی بیشتری در رفتارهای روزمره و شبانه انسان های پیش از تاریخ نشان می دهند.

تاریخچه تشک از دوران باستان تا امروز

تاریخچه تشک داستانی طولانی و پرفراز و نشیب است که همگام با پیشرفت تمدن بشری تکامل یافته است. پس از بسترهای گیاهی اولیه انسان ها در دوران باستان از مواد در دسترس خود برای ایجاد سطوحی نرم تر برای خواب استفاده می کردند. مصریان باستان از کیسه های پر شده با پشم نی یا کاه استفاده می کردند در حالی که رومی ها و یونانی ها تشک هایی لوکس تر داشتند که اغلب با پشم پر پرندگان یا حتی موی حیوانات پر می شدند و روی تخت هایی بلندتر از سطح زمین قرار می گرفتند تا از رطوبت و حشرات دور بمانند. در قرون وسطی در اروپا تشک ها اغلب کیسه هایی بودند که با کاه یا پشم پر می شدند و با پارچه های ساده پوشانده می شدند. با گذشت زمان و در دوران رنسانس استفاده از موادی مانند پر و کرک برای پر کردن تشک ها رایج تر شد و بافت پارچه های مورد استفاده نیز بهبود یافت. قرن هجدهم شاهد استفاده از کتان و پنبه در ساخت تشک ها بود و در قرن نوزدهم اولین تشک های فنری اولیه پدیدار شدند که انقلابی در راحتی خواب ایجاد کردند. قرن بیستم و بیست و یکم اوج نوآوری در صنعت تشک بود و مواد جدیدی مانند فوم لاتکس و مموری فوم معرفی شدند که امکان تولید تشک هایی با پشتیبانی و راحتی بی سابقه را فراهم آوردند.

اولین تاریخچه تشک چگونه ساخته شد

ساخت اولین تشک یا بستر به معنای واقعی کلمه فرآیندی کاملاً وابسته به محیط زیست و منابع طبیعی در دسترس انسان های اولیه بود. همانطور که شواهد باستان شناسی نشان می دهد این بسترهای اولیه احتمالاً با جمع آوری و انباشتن مقادیر زیادی از مواد گیاهی مانند علف های بلند جگن نی برگ ها و ساقه های نرم گیاهان ساخته می شدند. هدف اصلی ایجاد یک لایه ضخیم بود که هم عایقی در برابر زمین سرد و مرطوب باشد و هم سطحی نرم تر برای دراز کشیدن فراهم کند. لایه های مختلف گیاهان روی هم قرار داده می شدند تا ضخامت و نرمی مورد نظر حاصل شود. در برخی موارد ممکن است از پوست حیوانات نیز به عنوان لایه ای محافظ یا پوشاننده استفاده می شده است. افزودن برگ های معطر مانند برگ های درخت لور نشان می دهد که انسان های آن زمان به دنبال بهبود شرایط بهداشتی و دوری از حشرات نیز بوده اند. این فرآیند ساخت بسیار ساده و ابتدایی بود و کاملاً با دست و بدون استفاده از ابزار پیچیده انجام می گرفت. اولین تشک ها در واقع مجموعه ای از مواد طبیعی بودند که به صورت دستی برای ایجاد یک محل خواب راحت تر مرتب شده بودند و نشان دهنده درک غریزی انسان از نیاز به آسایش در هنگام استراحت بودند.

بررسی تشک های سنتی و قدیمی

تشک های سنتی و قدیمی که پیش از ظهور فناوری های مدرن و مواد مصنوعی رایج بودند تنوع زیادی در مواد و روش ساخت داشتند که عمدتاً به منطقه جغرافیایی و منابع موجود بستگی داشت. در بسیاری از فرهنگ ها تشک ها کیسه های پارچه ای بزرگی بودند که با مواد طبیعی مختلفی پر می شدند. کاه و علف خشک از رایج ترین و ارزان ترین مواد پرکننده بودند اما به سرعت فشرده شده و نیاز به تعویض یا باز کردن و پر کردن مجدد داشتند. پشم به دلیل نرمی و خاصیت عایق بودن ماده ای مطلوب تر بود اما گران تر. موی حیوانات به خصوص موی اسب نیز به دلیل خاصیت ارتجاعی محدود خود مورد استفاده قرار می گرفت. پر و کرک پرندگان به ویژه غاز و اردک لوکس ترین مواد پرکننده محسوب می شدند و نرمی و راحتی بیشتری فراهم می کردند اما نگهداری از آن ها دشوار بود و می توانستند باعث حساسیت شوند. این تشک ها اغلب روی زمین یا تخت های چوبی ساده قرار داده می شدند و فاقد هرگونه ساختار حمایتی داخلی مانند فنر یا فوم بودند. راحتی و دوام آن ها به شدت به کیفیت مواد پرکننده و نحوه نگهداری از آن ها بستگی داشت.

تفاوت میان تشک سنتی و تشک تختخواب

تفاوت اصلی میان تشک های سنتی و آنچه امروزه به عنوان تشک تختخواب می شناسیم در ساختار داخلی مواد مورد استفاده و نحوه پشتیبانی از بدن است. تشک های سنتی معمولاً کیسه هایی پر شده با مواد طبیعی بودند که روی زمین یا روی یک سطح صاف قرار می گرفتند. این تشک ها پشتیبانی یکنواخت و مشخصی از ستون فقرات فراهم نمی کردند و با گذشت زمان تمایل به فشرده شدن و از دست دادن شکل خود داشتند. مواد پرکننده طبیعی مانند کاه پشم یا پر ممکن بود محل تجمع گرد و غبار و حشرات شوند و بهداشت آن ها دشوارتر بود. در مقابل تشک های تختخواب مدرن که برای استفاده روی چارچوب تخت طراحی شده اند دارای ساختار داخلی پیچیده تری هستند. این ساختار می تواند شامل سیستم های فنری (مانند فنرهای متصل یا پاکتی) لایه های فوم با چگالی های مختلف (مانند فوم پلی اورتان مموری فوم) یا لاتکس باشد. این مواد و ساختارها به گونه ای طراحی شده اند که پشتیبانی هدفمندتری از نقاط فشار بدن ارائه دهند ستون فقرات را در وضعیت طبیعی نگه دارند و راحتی بیشتری فراهم کنند. همچنین تشک های تختخواب مدرن معمولاً با پارچه های بادوام تر و ضد حساسیت پوشانده می شوند و بهداشت و نگهداری از آن ها آسان تر است. استفاده از چارچوب تخت نیز به تهویه بهتر تشک کمک کرده و آن را از سطح زمین و آلودگی ها دور نگه می دارد.

تاریخچه تشک در ایران

تاریخچه تشک در ایران مانند بسیاری از نقاط جهان با استفاده از مواد طبیعی و ساخت بسترهای ساده آغاز شد. در گذشته های دور مردم ایران نیز از حصیر نمد یا کیسه های پر شده با کاه پشم یا پنبه برای خوابیدن استفاده می کردند. این زیراندازها که به آن ها «دوشک» یا «بستر» گفته می شد اغلب مستقیماً روی زمین یا روی سکوهای کم ارتفاع قرار می گرفتند. با گذشت زمان و در دوره های مختلف تاریخی استفاده از پنبه به عنوان ماده پرکننده اصلی در دوشک ها رایج شد. دوشک های پنبه ای که هنوز هم در برخی مناطق به صورت سنتی تهیه می شوند با کوبیدن و حلاجی کردن پنبه و سپس پر کردن آن در یک کیسه پارچه ای دوخته می شدند. این دوشک ها نسبت به انواع کاهی نرم تر بودند اما به مرور زمان فشرده شده و سفت می شدند و نیاز به «دوشک زنی» یا باز کردن و حلاجی مجدد پنبه داشتند. ورود تشک های مدرن فنری و سپس انواع فومی و لاتکس به ایران به تدریج جایگزین دوشک های سنتی شد به خصوص در شهرهای بزرگ و با تغییر سبک زندگی و رواج استفاده از تختخواب. با این حال دوشک های سنتی همچنان به عنوان مهمان خواب یا در مناطق روستایی کاربرد دارند و بخشی از فرهنگ و سنت خواب در ایران باقی مانده اند.

اهمیت فرهنگی تشک در ایران

تشک یا دوشک در فرهنگ ایرانی فراتر از یک وسیله صرف برای خواب بوده و دارای اهمیت فرهنگی و اجتماعی ویژه ای است. در گذشته که خانه ها اغلب دارای اتاق های چندمنظوره بودند و استفاده از تختخواب رایج نبود دوشک ها در طول روز جمع آوری شده و در کمد دیواری یا جایگاه های مخصوص قرار می گرفتند و شب ها برای خواب پهن می شدند. این شیوه زندگی انعطاف پذیری فضا را فراهم می کرد. مهمان نوازی در فرهنگ ایرانی جایگاه بالایی دارد و فراهم کردن بستر مناسب برای مهمان از جمله دوشک تمیز و راحت نشانه احترام و اهمیت دادن به مهمان محسوب می شد. عبارت «فلانی را روی چشم گذاشتن» که به نهایت احترام به مهمان اشاره دارد می تواند ریشه در فراهم کردن بهترین محل استراحت داشته باشد. دوشک جهیزیه عروس نیز یکی از اقلام مهم و ضروری بود که با دقت و ظرافت تهیه می شد و نشان دهنده آمادگی عروس برای شروع زندگی مشترک و فراهم کردن آسایش خانه بود. حتی در ادبیات و ضرب المثل های فارسی نیز به دوشک و خواب اشاره شده که نشان دهنده حضور پررنگ این وسیله در زندگی روزمره و فرهنگ مردم ایران است. امروزه با وجود رواج تشک های مدرن و تختخواب همچنان مفهوم دوشک و اهمیت راحتی خواب در فرهنگ ایرانی باقی مانده است.

پیدایش انواع کالای خواب

تکامل تشک تنها بخشی از داستان بزرگ تر پیدایش و توسعه انواع کالای خواب است. از زمانی که انسان اولیه به دنبال بهبود محل استراحت خود بود سایر اقلام مرتبط با خواب نیز به تدریج شکل گرفتند و تکامل یافتند. بالش که در ابتدا ممکن بود تنها یک سنگ یا قطعه چوب برای بالا نگه داشتن سر باشد به تدریج با مواد نرم تر مانند برگ کاه پشم یا پر پر شد تا راحتی بیشتری فراهم کند. لحاف و پتو که برای گرم نگه داشتن بدن در طول شب ضروری هستند از پوشش های حیوانی ساده یا پارچه های بافته شده اولیه شروع شدند و به تدریج با استفاده از مواد مختلف پرکننده مانند پنبه پشم پر و سپس الیاف مصنوعی عایق تر و سبک تر شدند. ملحفه و روکش تشک نیز برای بهداشت و محافظت از تشک و همچنین افزودن لایه ای نرم و تمیز برای تماس با پوست پدید آمدند. هر یک از این اقلام همگام با پیشرفت در کشاورزی (برای تولید پنبه و کتان) دامداری (برای پشم و پر) و سپس فناوری های نساجی و شیمیایی (برای تولید الیاف مصنوعی و فوم) بهبود یافته اند. امروزه کالای خواب مجموعه ای متنوع از محصولات شامل تشک بالش لحاف پتو ملحفه محافظ تشک و سرویس خواب کامل است که هر یک نقش مهمی در ایجاد یک محیط خواب راحت و سالم ایفا می کنند.

تاریخچه تشک فنری

پیدایش تشک فنری نقطه عطفی در تاریخچه تشک محسوب می شود که راحتی و پشتیبانی از بدن را به سطح جدیدی ارتقا داد. ایده استفاده از فنر در مبلمان به قرن نوزدهم بازمی گردد اما استفاده از آن در تشک کمی دیرتر رایج شد. اولین حق اختراع برای استفاده از فنر در تشک در سال ۱۸۶۵ توسط یک مخترع آلمانی به نام هاینریش وستفال ثبت شد. با این حال تشک های فنری تا اوایل قرن بیستم به صورت انبوه تولید و مورد استفاده قرار نگرفتند. در سال ۱۹۰۰ جیمز مارشال یک مهندس کانادایی سیستمی از فنرهای جداگانه و پاکت بندی شده را معرفی کرد که به فنرهای پاکتی (Pocket Springs) معروف شدند. این فناوری به هر فنر اجازه می داد به طور مستقل حرکت کند و پشتیبانی دقیق تری از انحناهای بدن ارائه دهد و انتقال حرکت را کاهش دهد. نوع دیگری از سیستم فنری به نام فنرهای متصل (Bonnel Springs) که در آن فنرها به صورت شبکه ای به هم متصل هستند نیز در همین دوره توسعه یافت و به دلیل سادگی و هزینه کمتر به سرعت رایج شد. تشک های فنری به سرعت محبوبیت یافتند زیرا نسبت به تشک های پر شده با مواد طبیعی پشتیبانی بهتری ارائه می دادند و دوام بیشتری داشتند. اگرچه فناوری های جدیدی مانند فوم و لاتکس ظهور کرده اند اما تشک های فنری با بهبودهای مداوم در طراحی و مواد همچنان یکی از رایج ترین انواع تشک در سراسر جهان هستند.

تاریخچه تشک مموری فوم

تشک مموری فوم که به فوم حافظه دار یا ویسکوالاستیک نیز معروف است یکی از نوآوری های نسبتاً جدید در صنعت کالای خواب است که ریشه در تحقیقات فضایی دارد. این ماده در ابتدا در سال ۱۹۶۶ توسط چارلز یست وست در مرکز تحقیقات ایمز ناسا ساخته شد. هدف اصلی از توسعه مموری فوم افزایش ایمنی بالشتک ها در کابین هواپیماها و کاهش فشار وارده بر بدن خلبانان و مسافران در هنگام برخورد بود. مموری فوم ماده ای است که به دما و فشار حساس بوده و می تواند شکل بدن را به خود بگیرد و پس از برداشتن فشار به آرامی به حالت اولیه بازگردد. این ویژگی «حافظه» نامیده می شود. پس از توسعه اولیه مموری فوم برای مدتی در کاربردهای پزشکی مانند صندلی چرخدار و پروتزها مورد استفاده قرار گرفت. در دهه ۱۹۹۰ بود که این ماده وارد بازار مصرفی شد و کاربرد آن در تشک و بالش آغاز شد. اولین تشک های مموری فوم تجاری در این دهه عرضه شدند و به دلیل قابلیت کاهش نقاط فشار و انطباق با فرم بدن به سرعت محبوبیت یافتند. امروزه مموری فوم به یکی از پرکاربردترین مواد در ساخت تشک های مدرن تبدیل شده و اغلب در لایه های راحتی تشک های فنری و تمام فوم استفاده می شود.

تاریخچه تشک لاتکس

لاتکس که به عنوان ماده ای طبیعی از شیره درخت کائوچو به دست می آید تاریخچه طولانی تری در کاربردهای صنعتی نسبت به فوم های مصنوعی دارد اما استفاده از آن در تشک به صورت گسترده تر در قرن بیستم آغاز شد. فرآیند ولکانیزاسیون لاستیک توسط چارلز گودیر در سال ۱۸۳۹ امکان استفاده از لاتکس را در محصولات بادوام تر فراهم کرد. با این حال تولید فوم لاتکس که برای تشک مناسب باشد تا اواخر دهه ۱۹۲۰ میسر نشد. در سال ۱۹۲۹ دانشمند بریتانیایی ادوارد آرتور مورفی روشی برای تبدیل لاتکس مایع به فوم پایدار و ارتجاعی را ابداع کرد که به فرآیند تالالای (Talalay) و دانلوپ (Dunlop) منجر شد. این فرآیندها امکان تولید بلوک های بزرگ فوم لاتکس را فراهم کردند که می توانستند برای ساخت تشک استفاده شوند. تشک های لاتکس اولیه به دلیل دوام خاصیت ارتجاعی طبیعی و مقاومت در برابر گرد و غبار و عوامل حساسیت زا مورد توجه قرار گرفتند. اگرچه تشک های فنری و فومی در دوره هایی محبوبیت بیشتری پیدا کردند اما تشک های لاتکس به خصوص انواع طبیعی آن ها به دلیل خواص تنفسی دوام و حس ارگانیک همواره جایگاه خود را در بازار حفظ کرده اند و امروزه نیز به عنوان گزینه ای با کیفیت بالا و دوستدار محیط زیست شناخته می شوند.

چرا باید از تشک استفاده کنیم؟

استفاده از تشک برای خوابیدن فراتر از یک عادت مدرن یک نیاز اساسی برای سلامت و رفاه انسان است. خوابیدن بر روی تشک مناسب مزایای متعددی نسبت به خوابیدن مستقیم روی زمین یا سطوح سخت دارد. اولاً تشک پشتیبانی لازم را برای ستون فقرات و مفاصل فراهم می کند و به حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات کمک می کند. این امر از بروز کمردرد گردن درد و سایر مشکلات اسکلتی عضلانی جلوگیری می کند. ثانیاً تشک نقاط فشار بدن را کاهش می دهد. وزن بدن به جای متمرکز شدن روی نقاط خاصی مانند شانه ها باسن و پاشنه ها به طور یکنواخت روی سطح تشک توزیع می شود. این کاهش فشار به بهبود گردش خون و جلوگیری از بی حسی یا درد در طول شب کمک می کند و در نتیجه کیفیت خواب را افزایش می دهد. ثالثاً تشک عایقی در برابر سرما و رطوبت زمین است و محیط خواب گرم تر و خشک تری فراهم می کند. رابعاً تشک بهداشت بیشتری را تضمین می کند. با استفاده از ملحفه و محافظ تشک می توان از تجمع گرد و غبار سلول های مرده پوست و سایر آلودگی ها در بستر خواب جلوگیری کرد و بهداشت فردی را بهبود بخشید. در نهایت یک تشک راحت و مناسب به آرامش روانی و کاهش استرس کمک کرده و تجربه خواب را دلپذیرتر می سازد. سرمایه گذاری روی یک تشک خوب در واقع سرمایه گذاری بر روی سلامت جسمی و روانی در بلندمدت است.

ریباند در تشک تخت چیست و چه کاربردی دارد؟

ریباند نوعی فوم فشرده و متراکم است که از بازیافت و فشرده سازی قطعات فوم پلی اورتان به دست می آید. این ماده در لایه های زیرین برخی تشک ها برای افزایش سفتی و پشتیبانی استفاده می شود و به دوام و استحکام تشک کمک می کند.

تشک ایرانی بخریم یا خارجی؟

انتخاب بین تشک ایرانی و خارجی به عوامل متعددی بستگی دارد. تشک های ایرانی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای روز نیز تولید می شوند و اغلب قیمت مناسب تری دارند. تشک های خارجی ممکن است از فناوری ها یا مواد خاصی استفاده کنند اما هزینه بیشتری دارند و دسترسی به خدمات پس از فروش آن ها ممکن است دشوارتر باشد.

از چه برندی تشک بخریم؟

انتخاب برند تشک به بودجه نیازهای شخصی و ترجیحات شما بستگی دارد. برندهای معتبر داخلی و خارجی متعددی در بازار وجود دارند که انواع مختلف تشک را ارائه می دهند. تحقیق در مورد ویژگی ها نظرات کاربران و شرایط گارانتی برندهای مختلف قبل از خرید توصیه می شود.

زمان مناسب تعویض تشک خواب چه موقع است؟

زمان تعویض تشک معمولاً بین ۷ تا ۱۰ سال است اما این مدت می تواند بسته به کیفیت تشک نحوه استفاده و نگهداری از آن متفاوت باشد. نشانه هایی مانند فرورفتگی دائمی احساس فنرها بیدار شدن با درد و تشدید آلرژی می توانند نشان دهنده نیاز به تعویض باشند.

معیارهای انتخاب تشک خوب چیست؟

یک تشک خوب باید پشتیبانی مناسبی از ستون فقرات ارائه دهد نقاط فشار بدن را کاهش دهد از مواد با کیفیت و بادوام ساخته شده باشد اندازه مناسبی داشته باشد و با ترجیحات شخصی شما در مورد نرمی یا سفتی مطابقت داشته باشد. همچنین باید بهداشت مناسبی داشته و ضد حساسیت باشد.