با انواع دوزینگ پمپ و نحوه کارشان آشنا شوید
دورینگ پمپ یک نرخ تخلیه قابل کنترل با حجم پایین را برای استفاده در تزریق مواد شیمیایی مختلف در محلول های با ویسکوزیته مختلف را فراهم می کند. دوزینگ پمپ ها را با نام پمپ های اندازه گیری نیز می شناسند چون مقدار های مشخصی از مایعات را پمپاژ می کنند. این نوع پمپ ها معمولا از جنس پلاستیک، ترموپلاستیک یا استیل ضد زنگ ساخته می شوند و دارای سوراخ های نصب یا تجهیزات جانبی مثل مکش، لوله تخلیه و اتصالات هستند و معمولا یک کنترلر الکترونیکی دارند که فرایند جریان مایع و تنظیم آن به آسانی رویت و کنترل شود.
پمپ دوزینگ چگونه کار میکند؟
بسته به مدل و نشان تجاری دوزینگ پمپ، روش کار آن متفاوت است. اما اساس کار آنها تزریق مقدار تعیین‌شده‌ای از ماده به درون محل موردنظر است. دوزینگ پمپ‌ها معمولاً کوچک هستند و به‌وسیله یک موتور کوچک و یا محرک هوا کار می‌کنند. کنترل نرخ جریان در این نوع پمپ‌ها به‌وسیله سیستم کنترل خارجی و یا به‌طور رایج‌تر به‌وسیله یک سیستم کنترل داخلی باقابلیت خاموش و روشن شدن انجام میگیرد. بعضی از انواع آن قابلیت‌های دیگری نظیر بوق هشدار در زمان نبود ماده تزریقی یا پایین بودن سطح ماده را دارند.
اجزای دوزینگ پمپ
قسمت‌های عمده دوزینگ پمپ عبارت‌اند از:
- محفظه نگهداری ماده تزریق شونده.
- پا شیر (فوت والو): عبارت است از شیر یک‌طرفه‌ای که به یک خط مکش متصل می‌شود و در مخزن ماده تزریق شونده قرار میگیرد تا پمپ از حالت مکش خارج نشود. این قطعه باید سنگین باشد تا در کف مخزن باقی بماند. در بعضی مواقع یک نشانگر تعلیق به آن متصل می‌شود تا در صورت اتمام ماده تزریق شونده بوق هشدار فعال شود.
- پمپ: اندازه و جنس آن می‌تواند تغییر کند اما معمولاً از پلاستیک‌های مقاوم به مواد شیمیایی مانند پی وی سی، پلی‌اتیلن یا با جنس فولادی ساخته می‌شوند و دارای دو سر مکش و تزریق هستند. ساختار پمپ می‌تواند متفاوت باشد.
- خط تزریق: معمولاً از پی وی سی یا پلی‌اتیلن فشرده است. در موارد استفاده در بخار یا آب جوش یا عملیات در فشارهای بسیار بالا جنس آن می‌تواند فولادی باشد. اجزاء مختلفی از دریچه‌های تخلیه، افت فشار و شیرها در این خط تزریق قرار می‌گیرند.
- انژکتور: بخشی است که ماده به محل موردنظر تزریق می‌شود و عبارت است از یک شیر یک‌طرفه که بعد از حرکت ماده توسط پمپ کمک میکند، بر فشار موجود در محل تزریق غلبه شده و ماده به محل موردنظر تزریق شود. همچنین بعد از عمل تزریق، این شیر یک‌طرفه از برگشت مواد به درون پمپ و آسیب به آن جلوگیری میکند. انژکتور یک دهنه فواره‌ای دارد تا مواد به‌جای تزریق در محدوده دیواره لوله، به وسط جریان تزریق شوند. این امر باعث ترکیب شدن ماده تزریق شونده با ماده مقصد می‌شود.
- سیستم کنترل: برای اطمینان از دقیق بودن دوزینگ پمپ و روشن خاموش شدن آن در زمان مشخص مورد استفاده قرار میگیرد و می‌تواند به‌سادگی یک سوئیچ جریان یا یک سیستم کنترل مرکزی پیشرفته با حسگرهای پی اچ، کلر و غیره باشد تا دوز تزریق شونده را بالا یا پایین کند.
انواع دوزینگ پمپ ها
بسته به نیازمندی های طراحی، دوزینگ پمپ ها می توانند عملکردی مثل پمپ های دینامیکی یا پمپ های جابجایی مثبت داشته باشند. پمپ های دینامیکی نرخ جریان مختلفی تولید می کنند . که برای تولید نرخ جریان های بالا با ویسکوزیته پایین مناسب هستند. از طرف دیگر، پمپ های جابجایی مثبت یک جریان پیوسته ایجاد می کنند که برای تولید فشار های بالا (و نرخ جریان پایین) در مایعات با ویسکوزیته بالا مناسب هستند. اکثر دوزینگ پمپ ها از نوع جابجایی مثبت هستند، که جریانی ثابت و کم را بری انواع محیط های چسبناک فراهم می کنند.
پمپ های جابجایی مثبت دو نوع هستند:
- پمپ های رفت و برگشتی
- پمپ های دوار
پمپ های رفت و برگشتی:
این نوع پمپ ها بر اساس حرکت رفت و برگشتی دیافراگم یا پیستون عمل می کنند. این عمل باعث حرکت مایع از محل مکش به خروجی پمپ می شود.
پمپ دیافراگمی
این نوع پمپ از یک دیافراگم انعطاف پذیر استفاده می کند. با انبساط دیافراگم حجم در محفظه افزایش پیدا می کند. این فضای ایجاد شده سیال را به داخل محفظه می کشاند. با فشرده سازی دیافراگم، سیال به بیرون محفظه هدایت می شود. در قسمت ورودی و خروجی محفظه شیر های یک طرفه نصب می شود.
- از آنجایی که پمپ های دیافراگمی به صورت هرمتیک مهر و موم شده اند، برای پمپاژ سیالات خطرناک مناسب است.
- آنها را می توان برای دوزینگ مایعات غیر همگن استفاده کرد.
- در حین کار نشتی ندارند
- قطعات فرسوده به راحتی تعویض می شوند.
- خاصیت خود مکشی (self – priming) دارند
پمپ های پیستونی یا پلانجری:
با حرکت پیستون یا پلانجر خلائی در محفظه ایجاد می شود که سیال را به داخل محفظه می کشد. و با حرکت پیستون به داخل، سیال فشرده شده و به سمت بیرون پمپاژ می شود.
- این نوع پمپ برای تامین فشار های بالا استفاده می شود
- پمپ های پیستونی به یک شیر یک طرفه (چک ولو) نیاز دارند و یک جریان ضربانی تولید می کنند
- حجم تخلیه شده معمولا مستقل از فشار است
- این پمپ نیز خود مکش (self – priming) است
پمپ دوار
این نوع پمپ جریان پیوسته ای برای دوزینگ شیمیایی ایجاد می کند. و انواع مختلفی دارند: پمپ پره ای، لوب پمپ، پمپ پیچی،پمپ دنده ای، پمپ پریستالتیکسیستم‌های PLC یا کنترل‌کننده‌های مستقل برای ارائه عملکرد متناسب و یکپارچه در کنترل دوز استفاده می‌شوند.
پمپ پره ای
پمپ پره ای شامل یک محفظه سیلندری است که در هر کدام پره می چرخد. و عمل دوزینگ سیالات با ویسکوزیته بالا در هد پایین انجام می دهد.
لوب پمپ
برای دوزینگ مایعاتی با ویسکوزیته بالاتر از آب استفاده می شود. عمل پمپاژ با گردش قطعاتی انجام می شود که به آن لوب می گویند. لوب ها کانفیگ دو، سه و یا چهار تایی دارند.
پمپ پیچی (پمپ اسکرو)
عملکرد پمپ دنده ای، پیچی و لوب پمپ مشابه یکدیگر است.
پمپ دنده ای
در این نوع دوزینگ پمپ دو چرخ دنده در جهت پاد ساعتگرد می چرخند. و مایعی که بین دندانه های چرخ دنده ها وارد می شود را به پیش می رانند و دوزینگ بدون پالس را فراهم می کنند. پمپ های جابجایی مثبت دنده ای، برای جاهایی انتخاب می شوند که دوزینگ دقیق یا فشار قوی در خروجی نیاز باشد. این پمپ به انتقال مایعات چسبناک با فشار بالا کمک می کند. و مقدار ثابتی از مایع را در هر بار چرخش پمپاژ می کنند.
پمپ پریستالتیک
پمپ های پریستالتیک لوله های انعطاف پذیرلاستیکی یا پلاستیکی مقاوم در برابر اصطکاک دارند. این پمپ ها نیز برای اغلب برای دوزینگ استفاده می شوند چرا که جریان حجمی آن ها مستقل از فشار و متناسب با سرعت چرخش است.
پمپ پریستالتیک با چرخاندن یک غلطک در امتداد شیلنگ داخلشان عمل می کنند که نتیجه آن پمپاژ مایع مورد نظر است.
نصب دوزینگ پمپ
مواد: مواد پایه دوزینگ پمپ از موارد مهمی است که باید مد نظر گرفته شود. زیرا به طور موثری روی خروجی تاثیر می گذارد.
مایعات سیستم دوز با ماهیت های مختلف ممکن است ساینده، اسیدی، سوزاننده، بسیار گرم، بسیار سرد و یا خطرناک باشند. مواد پایه مانند پلاستیک، چدن و فولاد ضد زنگ دارای مزایای مختلفی برای هندل کردن این ویژگی های مختلف هستند.