کارکرد گیربکس چگونه است؟
به نقل از سایت “مدرن گیربکس”، برای اینکه یک خودرو به حرکت در بیاید لازم است که انتقال قدرت از موتور به گیربکس صورت بگیرد. در نتیجه گیربکس این قدرت را به چرخ ها منتقل می کند. در این مطلب با نحوه عملکرد گیربکس، انواع و اجزای تشکیل دهنده آن و … آشنا خواهید شد.
گیربکس چیست و نحوه عملکرد آن چگونه است؟
همانند همیشه در این مقاله میخواهیم اطلاعاتی بسیار مفید درباره قطعات خودرو به شما بدهیم. اطلاعاتی که فهمیدن آنها نه تنها بی اهمیت نیست بلکه می توانید در صورت نیاز از این اطلاعات استفاده کنید. در مقاله امروز میخواهیم درباره مهم ترین قطعه خودرو یعنی گیربکس یا جعبه دنده صحبت کنیم. قطعه ای که از تعداد بسیار زیادی چرخ دنده و قسمت های ریز و درشت تشکیل شده و وظیفه به حرکت در آوردن چرخ ها و انتقال نیروی موتور به آنها را دارد.
نحوه کارکرد گیربکس
برای حرکت خودرو لازم است تا انتقال قدرت از موتور به گیربکس صورت بگیرد تا گیربکس این قدرت را به چرخ ها منتقل کند و این انتقال قدرت توسط سیستم کلاچ که بین موتور و گیربکس قرار دارد، قطع و وصل و کنترل میشود. حال میخواهیم با وظایف و نحوه عملکرد گیربکس آشنا شویم. به طور کلی گیربکس به عنوان یه ماشین مستقل، توان مکانیکی را از یک منبع تولید توان دریافت کرده و آن را با سرعت ها و گشتاورهای مختلف که مورد نیاز سیستم است، به یک قسمت مصرف کننده انتقال می دهد یا میتوان گفت که وجود سیستمی واسطه ای بین منبع تولید توان و مصرف کننده توان واجب است، چرا که نیاز است یک هماهنگی بین گشتاور و سرعت این دو قسمت ایجاد شود.
در مورد وظایف و نحوه عملکرد گیربکس خودرو میتوان گفت که وظیفه جعبه دنده انتقال دور موتور با نسبتهای گوناگون و رساندن آن به خطوط انتقال و میل گاردان در خودروهای دیفرانسیل عقب یا مستقیماً به دیفرانسیل در خودروهای دیفرانسیل جلو است.
اجزای تشکیل دهنده گیربکس
- شفت ورودی (خروجی از کلاچ)
- شفت خروجی (تمام دنده ها به طور هرز روی آن قرار دارند)
- برنجی (هم دور کننده دور دو چرخ دنده برای تعویض دنده)
- توپی (کشویی روی آن حرکت رفت و بگشتی میکند)
- کشویی (به دنده ها قفل می شود و موجب تعویض دنده می شود)
- ماهک (حرکت دسته دنده را به کشویی می دهد)
- محور زیر (محوری است که دنده ها روی آن پرس شده اند)
- چرخ دنده های ۱ و ۲ و ۳ (دنده ۴ چرخ دنده ندارد)
- برنجی (هم دور کننده دور دو چرخ دنده برای تعویض دنده)
قدرت پس از ورود به گیربکس توسط شفت زیر به محور اصلی انتقال می یابد. در این موقع هر دنده ای که با کشویی مربوطه خود قفل باشد قدرت خود را از جعبه دنده خارج می کند. روغن مورد استفاده جعبه دنده های معمولی واسکازین نام دارد و غلظتی به مراتب بالاتر از سایر روغن های اتومبیل دارد.
وظایف گیربکس خودرو
- امکان حرکت معکوس برای خودرو
- تبدیل گشتاور برای حالت های مختلف
- امکان درجا کار کردن موتور
- گیربکس دور خروجی کلاچ را گرفته و آن را تغییر میدهد
انواع گیربکس
امروزه گیربکس ها به دو دسته‌ی اتوماتیک و دستی تقسیم میشوند. در نوع دستی، تعویض دنده ها توسط راننده انجام میشود و در نوع اتوماتیک این تعویض دنده ها توسط یک پردازنده الکترونیکی صورت میگیرد. حال شرکت مدرن گیربکس پیشرو با به وجود آوردن یک سیستم یکپارچه این امکان را برای مشتریان عزیز خود فراهم کرده تا در سریع ترین زمان ممکن و با به صرفه ترین قیمت بتوانند با کیفیت ترین قطعات خودرو از جمله مهم ترین قطعه خودرو را که گیربکس میباشد تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهند.
گیربکس خودرو چیست و چه وظیفه‌ای بر عهده دارد؟
نیروی گشتاور پیشرانه باید بر حسب نیاز خودرو به محورها چرخ‌ها انتقال داده شود که وظیفه تنظیم و کنترل نیروی گشتاور بر عهده گیربکس خودرو یا جعبه دنده است. کار اصلی جعبه دنده کنترل کردن سرعت‌های مختلف در مسیر حرکتی خودرو است. با توجه به اینکه موتور خودرو وظیفه تولید گشتاور بر حسب توان خود را دارد اما کار گیربکس بالا بردن نیروی گشتاور نیست بلکه کار جعبه دنده تنظیم سرعت دلخواه است که در ادامه به سه وظیفه مهم گیربکس خودرو اشاره خواهیم کرد:
- توقف خودرو در حین کار کردن پیشرانه
- کنترل سرعت خودرو در سراشیبی‌ها
- تنظیم حرکت رو به جلو یا عقب خودرو
برای اینکه بیشتر با این سه وظیفه مهم جعبه دنده یا گیربکس خودرو آشنا شوید توضیحات مختصری درباره هر یک از این وظایف خواهیم داد. برخی مواقع لازم است که موتور خودرو روشن باشد اما متوقف باشد که گیربکس این کار را به خوبی انجام میدهد. در برخی مواقع خودرو در شرایط سختی قرار میگیرد مانند سراشیبی‌ها و جاده‌های نا هموار امکان خارج شدن سرعت خودرو از کنترل به وجود می‌آید که در این شرایط به وسیله جعبه دنده، خودرو در اختیار راننده قرار داده میشود.
وظیفه سوم جعبه دنده یا گیربکس خودرو تعیین جهت خودرو به سمت عقب و جلو و کنترل آن است و در برخی مواقع به دلیل زیاد شدن سرعت، از قدرت حرکت معکوس برای کاهش سرعت و لیز خوردن خودرو توسط گیربکس این کار انجام میشود.
اجزا و قطعات گیربکس خودرو چیست؟
گیربکس خودرو همانند موتور و سیستم تعلیق خودرو و… از اجزا و قطعات مختلفی تشکیل شده است مهم‌ترین قسمت جعبه دنده وجود تعداد زیادی چرخ دنده در داخل محفظه گیربکس است که بسته به قدرت خودرو دارای مدل‌ها و انواع مختلفی است. در سیستم جعبه دنده خودرو تعداد زیادی چرخ دنده به هم متصل میشوند تا بسته به میزان قدرت انتقالی موتور به چرخ‌ها تعیین شود و هرکدام از چرخ دنده‌ها نمایانگر یکی از دنده‌های داخل جعبه دنده که به وسیله دسته دنده یا پدال شیفتر داخل کابین به هم متصل میشوند.
برای اینکه نحوه عملکرد گیربکس خودرو را تجسم کنید می‌توانید چرخ دنده‌های یک دوچرخه دنده دار را در نظر بگیرید که مکانیزم عملکردی یکسانی دارند. در ادامه اجزا و قطعات جعبه دنده خودرو عبارتند از:
- محفظه گیربکس
- محور کلاچ یا شافت ورودی
- محور زیر یا شافت واسط
- محور اصلی یا شافت خروجی
- بیرینگ یا یاتاقان گیربکس
- دسته دنده
- کاسه نمد
- دنده برنجی
- ماهک
- میل ماهک
- چرخ دنده‌های گیربکس
گیربکس خودرو از قطعات مکانیکی فوق تشکیل شده که هر کدام از این قطعات وظایف اختصاصی بر عهده دارد
عملکرد گیربکس تندر نود
گیربکس برقراری تعادل میان سرعت و قدرت موتور را بر عهده دارد. اصول عملکرد گیربکس ال ۹۰ بدین شیوه است که یک چرخ دنده با دنده گرداننده به نام دنده محرک با هم درگیر میشود. با حرکت دسته دنده از داخل اتاق خودرو توسط راننده و گرفتن پدال کلاچ، دو دنده که یکی بزرگ‌تر و دیگری کوچک‌تر هستند با هم درگیر میشوند.
بنابراین برای ایجاد قدرت بیشتر و عملکرد بهتر، دنده محرک در جهت عقربه‌های ساعت و دنده متحرک در جهت خلاف عقربه‌های ساعت گردش می‌کنند. اگر گیربکس ال ۹۰ شما معیوب باشد، این موضوع می‌تواند رانندگی را برای شما و خانواده‌تان بسیار خطرناک کند و منجر به ایجاد خسارت‌های بیشتری به خودرو شما شود. پس بهتر است پیش از آسیب رسیدن به سایر اجزای خودرو، برای سرویس دوره‌ای به تعمیرگاه مراجعه کنید و اقدامات لازم را انجام دهید.
انواع گیربکس
گیربکس ال نود به دو نوع معمولی و اتوماتیک تقسیم میشوند.
گیربکس معمولی
در خودرو ال نود با گیربکس معمولی، تعویض دنده به صورت دستی انجام میشود. در این حالت دنده بسته به سرعت و اختیار راننده انتخاب میشود.
گیربکس اتوماتیک
استفاده از گیربکس اتوماتیک نسبت به دستی ساده‌تر است. اما به دلیل پیچیدگی این نوع گیربکس، برای تعمیر آن نیاز است که به تعمیرگاه‌های تخصصی مدرن گیربکس مراجعه کنید.
روغن گیربکس تندر نود+تعیمر
روغن و تعمیر گیربکس ال ۹۰، از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در عملکرد خودرو است. روغن گیربکس وظیفه روان‌سازی اجزای گیربکس را بر عهده دارد. علاوه بر گیربکس بر عملکرد جعبه فرمان و دیفرانسیل هم تأثیر دارد.دمای بالا دلیل اصلی خرابی گیربکس است و یکی دیگر از وظایف روغن گیربکس خنک سازی و کاهش دمای گیربکس میباشد.استفاده از روغن گیربکس مناسب تأثیر بسیاری در نحوه کار خودرو دارد. در صورت استفاده از روغن گیربکس بی‌کیفیت ممکن است کارایی گیربکس را دچار اختلال کند که در نتیجه آن در عمل موتور مشکل ایجاد شود.