5 علامت تشخیص دم خوره و پوسیدگی باله در ماهی آکواریومی

بیماری پوسیدگی باله ماهی (دم خوره)، یکی از رایج ترین نوع آکواریومی بوده که اکثر اکواریوم دارها، گاهی شاهد آن هستند و دلیل اصلی آن را می‌توان شرایط ضعیف و نابسامان بهداشتی و حتی رژیم غذایی فقیر دانست. البته که دلایل دیگری مثل، استرس یا ماهیان مهاجم، که به باله‌های سایرین حمله می‌کنند را نیز می‌توان در مورد بیماری پوسیدگی باله ماهی یاداوری کرد. به هر صورت، ما در این مقاله قصد داریم تا درمورد این بیماری و شیوه درمان آن با اسکیمر بحث کنیم و راه‌های رایج درمانی آن را نیز متذکر شویم.

درمان بیماری پوسیدگی باله ماهی(دم خوره)

اولین قدمی که باید بردارید، تا از یک فاجعه جلوگیری کنید، قرنطینه کردن ماهی‌های درگیر بیماری پوسیدگی باله ماهی (دم خوره)، در مجزا می‌باشد. پس از آن، قبل از این که به ماهی بیمار برسید، به تانک اصلی خود توجه کنید و آب آن را در حد یک سوم یا حتی بیشتر، سیفون کنید و آب تازه جایگزین آن نمایید. به علاوه، از یک داروی ترکیبی ضدعفونی کننده آب با طیف درمانی، مثل جنرال تونیک بهره گیری کنید که عامل احتمالی در آکواریوم از بین رود و ماهیان دیگر دچار این بیماری نشوند.

پس از مراحل گفته شد، باید به ازای هر لیتر آب، یک گرم نمک بدون ید، برای ماهی‌های بزرگ جثه و گوشتخوار، و برای ماهیان کوچک و حساس، به ازای هر دو لیتر آب، یک گرم نمک بدون ید به آب اضافه کنید. پس از آن، از داروی مکمل مثل داروهای ضدعفونی کننده ساده دیگر، که ترکیبی و حاوی اکریفلاوین هستند، استفاده کنید. توجه داشته باشید که در این زمان، تغذیه را به بهترین وجه ممکن و در صورت لزوم، از غذاهای زنده نیز بهره گیری کنید. این روش درمانی در ابتدای عارضه پاسخ می‌دهد و بعد از چند روز، شاهد درمان و رشد مجدد باله‌ها خواهید بود.

بیماری یکی دیگر از مریضی های شایع در بین ماهی های آکواریومی است که پیشنهاد میکنم مقاله آن را درسایت مطالعه کنید.

روش تشخیص بیماری پوسیدگی باله ماهی

علامت‌های اصلی که می‌توانید از طریق آن‌ها به بیماری پوسیدگی باله ماهی پی ببرید، به این گونه است که، در انتهای دم و باله‌ها خطی سفید ایجاد شده، که انگار ساییدگی دارد و کمی نیز نازک شده است و رفته رفته در انتهای دم و باله‌ها، این خط به سمت ابتدای دم و باله حرکت می‌کند و کم کم دم و باله‌ها را از بین می‌برد و تحلیل می‌رود. گاهی اوقات نیز باله‌ها در حالت تحلیل رفتن چروکیده شده، پارگی و حالت پوسیدگی از خود نشان می‌دهند. به هر ترتیب، چون در این بیماری زخم‌هایی هم در باله‌ها ایجاد می‌شود، در صورت شرایط بد، آب به سادگی مورد هجوم قارچ‌ها قرار می‌گیرد و می‌تواند یک دم خوره پیش پا افتاده را، به یک عارضه بسیار پیچیده قارچی که تا تلف شدن ماهی هم پیش می‌رود، ادامه دهد. در صورت مشاهده این علائم در ابتدا سریعاً باید به فکر درمان این عارضه باشید.

علت بیماری پوسیدگی باله ماهی

گاهی دلیل بیماری پوسیدگی باله ماهی‌(دم خوره)، منبع باکتریایی‌ای که عامل اصلی این بیماری می‌باشد، نیست و عدم رعایت برخی نکات بهداشتی، باعث آن شده که شاید فکر کنید ماهی‌هایتان دم خوره دارند.

یکی از این موارد، نگهداشتن ماهی‌های مهاجم در کنار صلح جویان و در برخی مواقع، در کنار ماهیان مهاجم دیگر است؛ که با برخورد‌های بین ماهی‌ها و زد و خورد بین آنان، باله‌ها و شاید بدن آن‌ها زخمی و پاره شود و شما گمان کنید ماهیتان چون باله و دم آن پاره و کنده شده، دم خوره گرفته است و هرچه برای درمانشان تلاش می‌کنید، به نتیجه نمی‌رسید.

نام : دم خوره یا پوسیدگی باله ها

نوع بیماری : باکتریایی

علائم : دم و باله های ماهی ترک برداشته و زبر و ناصاف می شود . اغلب در لبه های دم ، رده ها و لکه های ریز سفید و رگ های قرمزی مشاهده می شود . به تدریج دم ها خراب شده و کاملاً از بین می روند که در اینصورت بیماری بر ماهی غلبه می کند .

دلایل :

 1- استرس یا شرایط نا مناسب باعث بیماری شده است .

2- پایین بودن کیفیت آب

3- پایین بودن دمای آب – کمتر از 50 درجه فارنهایت ( 10 درجه سانتیگراد )

4- شلوغ بودن تانک

5- صدمه دیدن ماهی بر اثر دعوا یا برخورد با وسایل تانک که منجر به عفونت زخم می شود .

پیش گیری :

1- بالا بردن کیفیت آب

2- عدم نگهداری ماهی های آرام و مهاجم در یک تانک

3- کاهش استرس در تانک با ایجاد محل هایی برای پنهان شدن ماهی ها و قرار دادن گیاهان .

4- حفظ چرخه ی طبیعی شب و روز با خاموش کردن وسایل روشنایی اطراف تانک ماهی ها در شب

5- تغذیه ی مناسب

دم خوره یکی از شایع ترین بیماری های ماهیان آب شیرین به شمار می رود ، ولی با مراقبت صحیح از ماهی ها به خوبی می توان از آن پیشگیری به عمل آورد . برای این منظور نباید برای چند تانک از یک تور استفاده کرد ، قبل از فروبردن دست در آب آنرا کاملاً شست ، وسایل تانک را تمیز نگه داشت و رعایت سایر مسائل بهداشتی .

رفتار : اولین کار پس از مشاهده ی بیماری در ماهی ها ، تعویض آب تانک و شستشوی وسایل با آب گرم می باشد .

درمان : در صورت امکان ماهی ها را به تانک قرنطینه منتقل کرده و از داروهای ضد باکتری مثل ماراسین ( Maracyn ) ، ماراسین 2 ( Maracyn Two  ) کاناسین ( Kanasyn ) و یا میکزازین ( Myxazin ) در تانک استفاده کنید .

وجود 3 درصد نمک در آب ممکن است دم خوره های ابتدایی را درمان کند . کیفیت خوب آب هم به درمان کمک می کند . در ضمن باله های آسیب دیده را می توان با داروی ملافیکس ( Melafix ) درمان کرد .

یکی دیگر از درمان ها که رایج و موثر است ، استفاده از تتراسایکلین ( Tetracycline ) می باشد . و گاهی اوقات از ضد انگل جنگلی (Jungle Fungus Elimator ) استفاده می شود که در یک گالن ( حدود 4 لیتر ) یک چهارم قاشق چایخوری در تانک ریخته می شود . درمان با این دارو را تا 4 روز ادامه دهید و سپس یکبار به طور کامل آب تانک را تعویض کنید . در صورتی که بیماری هنوز متوقف نشده بود ، دوره ی 4 روزه ی درمان را تکرار کنید .

استفاده از نمک در آکواریوم : اضافه کردن نمک در آکواریوم ، ممکن است باعث درمان بشود .

برای پیشگیری از دم خوره می توان از یک چهارم تا یک دوم قاشق چایخوری نمک و برای درمان تا یک قاشق چایخوری نمک در هر گالن استفاده کرد .

نکات :

1- افزایش دمای تانک تا 30 درجه سانتیگراد در جلوگیری از پیشرفت بیماری موثر است .

2- تعویض مداوم مقداری از آب در دوران درمان و هوادهی مناسب در دوره ی درمان الزامیست .

تذکر : هرگز از دو یا چند دارو در تانک به طور همزمان استفاده نکنید و تنها پس از تشخیص بیماری از یکی از درمان هایی که مقدور می باشند استفاده کنید .

روش های پیشگیری و درمان

1- قرنطینه و ایزوله کردن ماهی بیمار

در اولین اقدام ماهی بیمار خود را جدا کرده آن را به مخزن دیگری منتقل کنید. وجود چندین ماهی در یک مخزن بسیار مهم است. با جداسازی ماهی از سرایت بیماری به سایر ماهی‏‌های سالم جلوگیری می‏‌کنید. این موضوع بسیار اهمیت دارد که با دقت به بررسی سایر ماهی‏‌های دیگر را برای یافتن علائم پوسیدگی باله ادامه دهید و آنها را برای درمان جدا کنید.
ماهی بیمار خود را ایزوله نگه دارید. ماهی شما نباید تا وقتی که علائم بالینی بهبود نیابد از مخزن درمان (قرنطینه) خارج شود. یک قانون خوب این است که ماهی را برای حدود 10 روز قرنطینه نگه دارید. در این زمان علائم بهبودی را بررسی کنید: بازگشت رنگ طبیعی دم و باله‌ها، ترمیم زخم‌ها و ضایعات روی بدن و رفتار طبیعی.

2- فراهم کردن شرایط محیطی مناسب

درمان قطعی و موثر دم خوره و پوسیدگی باله‌‏ها هم شامل درمان دارویی و هم بهبود عوامل زمینه ای است. دراین میان بهبود کیفیت آب بسیار مهم است.

• آب را عوض کنید تا کلر، آمونیاک و نیترات بی از حد نداشته باشد که نیترات آن کمتر از 40 ppm (mg/L) باشد و مواد معدنی تازه به مخزن اضافه شود.
• PH آب را بررسی کنید و مطمئن شوید که مناسب گونه ماهی شما است.
• برای کاهش تجمع احتمالی آمونیاک و نیترات، گیاهان زنده و مرده را از مخزن خارج نمایید.
• از یک آبگرمکن و دما سنج برای حفظ دمای مناسب آب که برای نوع خاص ماهی شما توصیه می شود، استفاده کنید.
• به جای استفاده از فیلترهای شیمیایی از فیلتر اسفنجی در مخزن استفاده کنید. زیرا به احتمال کمتری برای فیلتر کردن داروها وجود دارد و باعث استرس ماهی شما نمی‏‌شود.
• برای پیش‏گیری از آسیب فیزیکی بیشتر، اشیای تیز را از مخزن خارج کنید. (مانند تزئینات لبه‌های تیز، سنگریزه و…).
• یک سنگ هوا به حفظ اکسیژن خوب مخزن کمک می کند.

3- اصلاح غذا

از غذای ارگانیک مانند خرما در غذای ماهی خود استفاده کنید ، زیرا پس از باز شدن ظرف غذا، مقدار ویتامین آن نسبتاً سریع از بین می رود. تغذیه ماهی با غذای ارگانیک و باکیفیت به مقدار کم بهتر از تغذیه مکرر و زیاد از غذاهای کهنه و بی کیفیت است.

4- دارو

هنگامی که علت استرس رفع شد، استفاده از آنتی بیوتیک‏‌ها سبب درمان خود بیماری می‏‌شود. اگرچه آنتی بیوتیک‏‌ها و دیگر روش‏‌های درمانی فروشگاه‏‌های آکواریومی در دسترس است، اما اگر مطمئن نیستید که بهترین آنتی بیوتیک برای ماهی خود چیست، بهتر است با ماهی پزشک مشورت کنید.

همیشه طبق نظر خاص ماهی خود درمان کنید، یا از دستورالعمل‏‌های روی بسته دارو پیروی کنید. به طور معمول، مقدار آنتی بیوتیک را بر اساس اندازه مخزن، به آب آکواریوم اضافه می‏‌کنید. در زمان درمان بهتر است از فیلترهای کربن فعال استفاده نشود، زیرا در غیر این صورت کربن دارو را جذب می‏‌کند. ادامه مدت درمان توصیه شده بسیار مهم است، زیرا پایان دادن زود هنگام به درمان می‏‌تواند به عود کردن مجدد عفونت منجر شود.

5- کوتاه کردن باله آسیب دیده

بسته به میزان دم خوره و پوسیدگی باله‌‏ها، با کوتاه کردن دم خوره و پوسیدگی باله‏‌ها میتوان بافت آسیب دیده درمان کرد. این روش پزشکی مستلزم آن است که ماهی شما آرام بخش باشد، بنابراین باید برای انجام این کار با قرار ملاقات بگذارید. از قیچی استریل برای برداشتن بافت آسیب دیده دم و باله استفاده می‏کند. سپس لبه بریده شده را با ضد عفونی کننده درمان می‏کند. اگر دم خوره و پوسیدگی باله گسترده پیدا کرده باشد ممکن است ماهی شما زمان بیشتری برای درمان نیاز دارد.
اگر پوسیدگی بافت دم و باله‌‏ها جزئی بیشتر احتمال دارد دوباره رشد کند.

درمان خانگی دم خوره و پوسیدگی باله ماهی‏های زینتی

1. شما مي‏‌توانيد از دارو Jungle Fungus Eliminator استفاده کنيد و به ازاي هر 2 گالن آب ، 2/1 قاشق چای خوری به آب اضافه کنی ؛ 4 روز صبر کنيد و بعد کل آب رو تغيير بديد و اگه هنوز پوسيدگی ادامه داشت ، مجدد اين کار رو تکرار کنيد .
2. مي‏‌توانيد از محصول Tetra General Tonic طبق دستور عمل روی خود دارو استفاده کنيد و بعد از 4 روز 50% آب آکواريوم رو تعويض کنيد .
   3. مي‏‌توانيد از کپسول آموکسی سيلين 500 استفاده کنيد به اين صورت که به ازای هر 150 ليتر آب آکواريوم در هر 8 ساعت يکبار به آکواريوم اضافه کنيد و 3 روز متوالی اين کار رو تکرار کنيد و بعد از 3 روز 50% آب رو تعويض کرده و برای پيشگيری بهتر هست به ازای هر 40 ليتر آب ، يک قاشق غذا خوری نمک به آب اضافه کنيد .
   4. مي‌‏توانيد از کپسول تترا ساکلين استفاده کنيد به اين صورت که هر روز يک کپسول تترا ساکلين را باز کرده و در کمی آب حل کرده و به آکواريوم خود اضافه کنيد ( 150 ليتر آب = يک کپسول ) ، 2 روز اين کار رو انجام دهيد و بعد از 2 روز 50% آب آکواريوم رو تعويض کرده و از نمک استفاده کنيد .

استفاده از نمک برای درمان دم خوره و پوسیدگی باله

اضافه کردن نمک در آکواريوم قرنطينه برای بهبود اين بيماری يک مسئله اختياری است و 100% لازم نيست ولی داشتن نمک در آکوارييوم اصلی 100% لازم است. شما بايد هميشه مقداری نمک به آکواريوم اصلی خود اضافه کنيد تا باکتری هايی که باعث بروز اين بيماری هستند، کمتر رشد و نمو کنند، پس هميشه در يک آکوريومی که ماهی های سالمی دارد بهتر است به ازای 50 ليتر آب، يک قاشق غذا خوری نمک بدون يد اضافه کنيد.

( اگه نمک بدون يد نداريد و نمک يد دار در منزل داريد ، مي‌توانيد : نمک يد دار را در يک ماهی تابه ريخته و آن رو روی گاز قرار دهيد و به آن حرارت دهيد، وجود حرارت باعث جدا شدن يد از نمک می‌شود )

برگرفته شده از:

ترب

هوشمل