هشدار یک جامعه شناس درباره پدیده ای به نام «دام اجتماعی»+ راهکارهای عبور از آن

طاهره رستمی جامعه شناس و عضو پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در گفت وگو با دانا نیوز گفت: «دام اجتماعی زمانی به وجود می آید که روابط بین مردم بر پایه شک ترس و احتیاط شکل می گیرد. در این وضعیت افراد نگران اند که مورد سوءاستفاده قرار بگیرند یا ضرر کنند؛ به همین دلیل ترجیح می دهند از ورود به کارهای جمعی دوری کنند.»

وی سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از اعتماد متقابل روابط شبکه ای و هنجارهای مشارکتی می داند که باعث شکل گیری همکاری مؤثر در جامعه می شود.

او با اشاره به تجربه موفق کشورهای اسکاندیناوی می گوید: در جوامعی مانند سوئد و دانمارک که سطح اعتماد عمومی بالا است شهروندان مشارکت فعال تری در امور اجتماعی دارند و همین باعث کاهش هزینه های اجتماعی و بهبود عملکرد حکمرانی شده است.

کاهش اعتماد؛ زنگ خطری برای مشارکت اجتماعی

این جامعه شناس با هشدار نسبت به کاهش سطح اعتماد عمومی و بین فردی در جامعه اضافه کرد: کاهش اعتماد منجر به رفتارهای فردگرایانه و کاهش تمایل به همکاری جمعی شده که پیامد آن افت مشارکت اجتماعی و شکل گیری دام اجتماعی است.

رستمی با تأکید براینکه یکی از مهم ترین راهکارها برای عبور از دام اجتماعی فرهنگ سازی و آموزش مهارت های اجتماعی از سنین پایین است افزود: برای بازسازی اعتماد در جامعه باید نگرش مردم نسبت به همکاری و مشارکت تغییر کند. این تغییر با آموزش رسانه ها تقویت گفت وگوی اجتماعی و فراهم کردن فرصت هایی برای مشارکت عمومی امکان پذیر است.

رستمی شفافیت بیشتر در عملکرد نهادهای عمومی را نیز در این باره موثر خواند و گفت: مردم زمانی به نهادها اعتماد می کنند که بدانند تصمیم ها چگونه گرفته شده و چه نتایجی داشته اند. از طرفی باید به سازمان های مردم نهاد و انجمن های محلی فرصت بیشتری برای فعالیت داده شود؛ چراکه این نهادها می توانند اعتماد و مشارکت را در بستر جامعه تقویت کنند.

او در پایان تصریح کرد: حل پدیده دام اجتماعی نیازمند اراده ملی استفاده از داده های دقیق و رویکردی مشارکتی در سیاست گذاری است. با بازسازی اعتماد عمومی می توان زمینه ساز جامعه ای سالم تر پویاتر و همراه تر شد.

انتهای پیام