فوت طلبکار: تکلیف بدهی چیست؟ (راهنمای جامع حقوقی)

اگر طلبکار فوت کند
وقتی یک طلبکار دار فانی را وداع می گوید، دنیایی از ابهامات حقوقی و چالش های عملی برای ورثه او و حتی بدهکاران متوفی پدید می آید. بسیاری از افراد در چنین شرایطی نمی دانند که چگونه باید با مطالبات باقی مانده از متوفی برخورد کنند؛ آیا ورثه می توانند بلافاصله طلب ها را وصول کنند یا بدهکاران باید بدهی خود را به چه کسی بپردازند؟ این مقاله با هدف روشن کردن مسیر پیش رو، راهنمایی جامع و کاربردی را برای همه کسانی که با این موقعیت روبه رو هستند، ارائه می دهد تا بتوانند با آگاهی کامل، گام های قانونی و صحیح را بردارند و از پیچیدگی های احتمالی جلوگیری کنند.
فوت یک طلبکار، صحنه ای را رقم می زند که در آن، حقوق و تکالیف مالی از فرد متوفی به ورثه او منتقل می شود. این انتقال، خود بستر مسائل حقوقی متعددی است که شناخت دقیق آن ها می تواند از بروز اختلافات و مشکلات آتی پیشگیری کند. در قوانین ایران، مسیر مشخصی برای مدیریت مطالبات پس از فوت طلبکار تعریف شده است. این مسیر، هم برای ورثه متوفی که اکنون قائم مقام او در دریافت مطالبات هستند و هم برای بدهکارانی که باید بدهی خود را به درستی و به فرد یا افراد صاحب صلاحیت پرداخت کنند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در ادامه، جنبه های مختلف این موضوع به تفصیل بررسی خواهد شد.
کلیات حقوقی در مواجهه با فوت طلبکار
هرگاه شخصی فوت می کند، تمام دارایی ها و تعهدات مالی او، اعم از اموال، دیون (بدهی ها) و مطالبات (طلب ها) وارد مرحله ای جدید می شود که تحت عنوان ترکه یا ماترک شناخته می شود. در این میان، اگر متوفی طلبکار باشد، مطالبات او نیز بخشی از همین ترکه محسوب می شوند و به ورثه او منتقل می گردند. ورثه در چنین شرایطی، از نظر قانونی، جایگزین متوفی در مطالبه و دریافت این حقوق می شوند.
مفهوم ماترک و جایگاه طلب در آن
ماترک یا ترکه، به مجموعه دارایی ها و بدهی هایی اطلاق می شود که از شخص متوفی به جا می ماند. این دارایی ها می توانند شامل اموال منقول و غیرمنقول، وجوه نقدی، سهام، اسناد تجاری و مهم تر از همه، طلب هایی باشند که متوفی از دیگران داشته است. تمامی این حقوق مالی، با فوت شخص، به ورثه قانونی او تعلق می گیرد. در واقع، طلب هایی که متوفی در زمان حیات خود از افراد دیگر داشته، بخشی لاینفک از ماترک او به شمار می روند و ورثه، وارث این حقوق نیز هستند.
ورثه به عنوان قائم مقام قانونی طلبکار
با فوت طلبکار، ورثه او به طور قانونی و خودبه خود، قائم مقام او در تمامی حقوق مالی اش می شوند. این بدان معناست که از لحظه فوت، آن ها حق دارند تا مطالبات متوفی را از بدهکاران پیگیری و وصول کنند. برای اینکه ورثه بتوانند این قائم مقامی را به اثبات برسانند و به طور رسمی اقدامات حقوقی لازم را انجام دهند، اخذ گواهی حصر وراثت ضروری است. این گواهی، سندی رسمی است که تعداد و مشخصات ورثه و سهم الارث هر یک را تعیین می کند و بدون آن، انجام بسیاری از اقدامات حقوقی از جمله مطالبه طلب با چالش مواجه خواهد شد.
اصول کلی تقسیم ترکه و اولویت ها
قبل از اینکه ماترک بین ورثه تقسیم شود، یک سری مراحل قانونی و مالی باید طی شود. مهم ترین اصل این است که ابتدا باید بدهی ها و دیون احتمالی خود متوفی از ماترک او پرداخت شود. اگر متوفی به کسی بدهکار باشد، این بدهی ها بر هرگونه تقسیم ارث مقدم هستند. پس از پرداخت دیون و هزینه های ضروری (مانند کفن و دفن)، اگر چیزی از ماترک باقی ماند، آنگاه ورثه می توانند نسبت به سهم الارث خود از آن بهره مند شوند. اما در این مقاله تمرکز اصلی بر حالتی است که متوفی، خود طلبکار بوده و ورثه او به دنبال وصول مطالبات هستند.
وضعیت انواع مطالبات پس از فوت طلبکار
فوت طلبکار، وضعیت مطالبات او را دستخوش تغییراتی می کند که شناخت این تغییرات برای هر دو طرف، یعنی ورثه و بدهکاران، بسیار حیاتی است. این تغییرات بسته به نوع طلب، سررسید آن و ماهیت سند طلب متفاوت خواهد بود.
طلب حال و طلب موجل (سررسید نشده)
در دنیای حقوق، طلب ها به دو دسته اصلی حال و موجل تقسیم می شوند:
- طلب حال: طلبی است که زمان پرداخت آن فرا رسیده و طلبکار می تواند بلافاصله آن را مطالبه کند.
- طلب موجل: طلبی است که زمان پرداخت آن هنوز فرا نرسیده و بدهکار تا زمان مشخصی مهلت دارد آن را بپردازد.
یک نکته کلیدی در اینجا این است که بر خلاف فوت بدهکار که عموماً منجر به حال شدن دیون او می شود، با فوت طلبکار، طلب های موجل او حال نمی شوند. به عبارت دیگر، ورثه طلبکار حق ندارند قبل از فرارسیدن موعد مقرر، طلب موجل را از بدهکار مطالبه کنند. این اصل حقوقی، بدهکار را از پرداخت زودهنگام و ناخواسته بدهی خود مصون می دارد و بر اساس ماده ۹۴۴ از اصول فقهی و حقوقی، ورثه باید تا زمان سررسید طلب صبر کنند.
البته، همیشه استثنائاتی وجود دارد. اگر ورثه و بدهکار به توافق جدیدی برسند و بدهکار تمایل به پرداخت زودهنگام داشته باشد، این امر بلامانع است. اما این توافق باید با رضایت کامل و آگاهی همه ورثه و بدهکار صورت پذیرد.
مطالبات مربوط به اسناد تجاری (چک، سفته، برات)
اسناد تجاری مانند چک و سفته، ابزارهای رایجی برای تضمین و پرداخت مطالبات هستند. وقتی صاحب یک چک یا سفته (طلبکار) فوت می کند، ورثه او باید مراحل مشخصی را برای وصول این اسناد طی کنند:
- اخذ گواهی حصر وراثت: همانطور که پیشتر اشاره شد، این اولین گام ضروری است.
- احراز هویت ورثه و سهم آن ها: بدهکار باید از طریق گواهی حصر وراثت، هویت و تعداد ورثه و سهم هر یک را شناسایی کند.
- اقدام حقوقی: ورثه می توانند با ارائه گواهی فوت و حصر وراثت، و با رعایت مقررات قانونی مربوط به اسناد تجاری، برای وصول مطالبات اقدام کنند. این شامل اقدامات اجرایی از طریق مراجع قضایی یا اداره ثبت می شود.
انتقال سند تجاری به نام ورثه، در صورت نیاز، از طریق مراجع قانونی و با رعایت تشریفات خاص انجام می شود. مهم است که بدهکار در پرداخت به ورثه دقت کند تا به فرد غیرذی حق پرداخت صورت نگیرد و خود از تعهد بری الذمه شود.
مطالبه مهریه در صورت فوت زوجه (طلبکار)
یکی از مهم ترین مطالبات مالی که ممکن است پس از فوت زن به ورثه او منتقل شود، مهریه است. مهریه، حق مالی زن است و با فوت او، این حق به ورثه منتقل می شود.
- آیا مهریه موجل با فوت زوجه حال می شود؟ خیر، همانند سایر طلب های موجل، مهریه موجل نیز با فوت زوجه حال نمی شود و ورثه او باید تا سررسید مقرر (که معمولاً عندالاستطاعه زوج است) برای مطالبه صبر کنند. ماده ۹۴۶ از رقبا این اصل را تایید می کند.
- نحوه محاسبه وراث از مهریه: ورثه زوجه، شامل پدر، مادر و همسر او (زوج)، به نسبت سهم الارث خود از مهریه ارث می برند. البته، سهم الارث زوج از مهریه خودش کسر می شود و باقی مانده بین دیگر ورثه تقسیم می گردد.
در این خصوص، ورثه می توانند از طریق دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه اقدام کنند و پس از صدور حکم، از طریق اجرای احکام آن را وصول نمایند.
مطالبات غیرمالی
باید به این نکته نیز اشاره کرد که تمامی حقوق و تکالیف متوفی به ورثه منتقل نمی شود. برخی حقوق و تکالیف قائم به شخص هستند و با فوت فرد، ساقط می شوند و به ورثه منتقل نمی گردند. به عنوان مثال، ولایت، قیمومت یا وصایت، که ارتباط مستقیمی با شخصیت و نقش فرد دارند، با فوت او از بین می روند و ورثه نمی توانند قائم مقام او در این امور شوند. تمرکز اصلی این مقاله بر مطالبات مالی است که قابلیت انتقال به ورثه را دارند.
راهنمای عملی برای ورثه طلبکار
وقتی یک طلبکار فوت می کند و شما به عنوان یکی از ورثه او خود را در موقعیت مطالبه طلب می بینید، لازم است گام های مشخصی را بردارید. این مراحل به شما کمک می کند تا با کمترین چالش، حقوق قانونی خود را پیگیری و وصول کنید.
گام اول: اخذ گواهی حصر وراثت
همانطور که پیشتر اشاره شد، گواهی حصر وراثت اولین و حیاتی ترین سندی است که برای هرگونه اقدام حقوقی مربوط به ترکه متوفی به آن نیاز خواهید داشت. این گواهی، مشخص می کند چه کسانی ورثه قانونی متوفی هستند و هر یک چه سهمی از دارایی های او دارند. برای دریافت این گواهی باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کنید و مدارک زیر را ارائه دهید:
- گواهی فوت متوفی.
- شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث.
- استشهادیه (تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی) که تعداد وراث را تأیید کند.
- وصیت نامه (اگر وجود دارد).
پس از طی مراحل اداری و انتشار آگهی در روزنامه (در صورت لزوم)، گواهی حصر وراثت صادر خواهد شد.
گام دوم: شناسایی و احصاء مطالبات متوفی
پس از دریافت گواهی حصر وراثت، نوبت به شناسایی دقیق مطالبات متوفی می رسد. این مرحله نیازمند دقت و جستجو در اسناد و مدارک به جا مانده از متوفی است:
- بررسی مدارک: دفاتر حساب، قراردادها، رسیدها، چک ها، سفته ها و هر سند دیگری که نشان دهنده طلب متوفی از دیگران باشد، باید با دقت بررسی شود.
- جمع آوری اطلاعات: از افراد مطلع، شهود یا حتی مکاتبات متوفی با بدهکاران، می توان برای شناسایی طلب ها استفاده کرد.
- تهیه لیست جامع: یک لیست کامل از تمامی مطالبات، شامل مبلغ، نوع طلب، تاریخ سررسید (در صورت موجل بودن) و مشخصات بدهکاران تهیه کنید.
گام سوم: اطلاع رسانی به بدهکاران
پس از شناسایی مطالبات، مهم است که بدهکاران به صورت رسمی از فوت طلبکار و قائم مقامی ورثه مطلع شوند. این اطلاع رسانی باید به شیوه ای قانونی و قابل اثبات انجام شود تا در آینده مشکلی پیش نیاید. ارسال یک اظهارنامه قضایی به بدهکاران، روشی رسمی و معتبر برای اعلام فوت طلبکار و مطالبه بدهی است. در این اظهارنامه باید مشخصات ورثه، گواهی فوت، شماره گواهی حصر وراثت و جزئیات طلب به بدهکار اعلام شود.
گام چهارم: روش های قانونی مطالبه طلب
برای وصول مطالبات، ورثه می توانند از روش های مختلفی استفاده کنند:
- مذاکره و توافق مسالمت آمیز: اولین و اغلب بهترین راه، گفت وگو و توافق با بدهکار است. در بسیاری از موارد، بدهکاران حاضر به پرداخت بدهی خود به ورثه هستند.
- ارسال اظهارنامه قضایی: همانطور که ذکر شد، این گام یک اخطار رسمی است که می تواند بدهکار را به پرداخت ترغیب کند.
- اقامه دعوای حقوقی (مطالبه وجه/مال): اگر مذاکرات به نتیجه نرسید یا بدهکار از پرداخت امتناع ورزید، ورثه می توانند با مراجعه به دادگاه، دعوای مطالبه وجه یا مال را اقامه کنند. این مرحله نیازمند ارائه مستندات کافی و طی مراحل دادخواهی است.
- اجرای احکام: در صورت صدور حکم دادگاه به نفع ورثه و عدم پرداخت بدهکار، ورثه می توانند از طریق اجرای احکام دادگستری برای وصول طلب خود اقدام کنند.
گام پنجم: تقسیم طلب وصول شده
پس از اینکه مطالبات متوفی وصول شد، لازم است این وجوه طبق قوانین تقسیم ترکه بین ورثه تقسیم شود. نکته مهم در اینجا این است که اگر خود متوفی بدهی داشته است، ابتدا باید آن بدهی ها از این وجوه پرداخت شود. سپس، باقی مانده بر اساس سهم الارث هر وارث (که در گواهی حصر وراثت مشخص شده است) بین آن ها تقسیم می گردد.
راهنمای عملی برای بدهکاران پس از فوت طلبکار
اگر شما به شخصی بدهکار بوده اید و اکنون او فوت کرده است، مسئولیت هایی بر عهده شما قرار می گیرد تا بدهی خود را به درستی و به فرد یا افراد ذی حق پرداخت کنید. رعایت این نکات به شما کمک می کند تا از مشکلات حقوقی و پرداخت های اشتباه در آینده جلوگیری کنید.
گام اول: احراز رسمی فوت طلبکار
به محض اطلاع از فوت طلبکار، اولین گام شما باید احراز رسمی این موضوع باشد. از ورثه متوفی بخواهید که گواهی فوت و گواهی حصر وراثت را به شما ارائه دهند. این اسناد تضمین می کنند که شما با ورثه قانونی و ذی حق متوفی سر و کار دارید و از پرداخت بدهی به افراد سودجو یا غیرذی حق جلوگیری می کنید. هرگونه پرداخت بدون احراز هویت صحیح ورثه، ممکن است شما را از تعهد بری الذمه نکند.
گام دوم: شناسایی ورثه قانونی
با مطالعه دقیق گواهی حصر وراثت، تمامی ورثه قانونی متوفی و سهم الارث هر یک را شناسایی کنید. این گواهی مرجع معتبری برای شما خواهد بود. در هنگام پرداخت بدهی، اطمینان حاصل کنید که تمامی ورثه ذی حق (یا نماینده قانونی آن ها) در جریان هستند و رضایت دارند. در مواردی که تعداد ورثه زیاد است یا بین آن ها اختلاف وجود دارد، این مرحله اهمیت دوچندانی پیدا می کند.
گام سوم: نحوه صحیح پرداخت بدهی
پرداخت بدهی به ورثه باید با رعایت اصول قانونی و برای اطمینان از بری الذمه شدن شما انجام شود:
- پرداخت به نسبت سهم الارث: بدهی باید به نسبت سهم الارث هر یک از ورثه پرداخت شود.
- دریافت رسید معتبر و کتبی: حتماً از تمامی ورثه ذی حق (یا نماینده قانونی آن ها) رسید کتبی و معتبر دریافت کنید که در آن مبلغ پرداختی، تاریخ، و مشخصات طرفین به وضوح قید شده باشد. این رسید، سند اثبات پرداخت شما خواهد بود.
- پرداخت به صندوق دادگستری: در صورتی که ورثه بر سر دریافت بدهی با یکدیگر توافق ندارند، یا شما قادر به شناسایی تمامی ورثه نیستید، و یا به دلیل اختلافات خانوادگی نمی توانید پرداخت را انجام دهید، بهترین و مطمئن ترین راه حل این است که با مراجعه به دادگاه، بدهی خود را به صندوق دادگستری واریز کنید. این اقدام، شما را از نظر قانونی بری الذمه می کند و مسئولیت پرداخت به ورثه را از دوش شما برمی دارد.
پرداخت بدهی به صندوق دادگستری در صورت عدم توافق ورثه یا عدم شناسایی آن ها، مطمئن ترین راه برای بری الذمه شدن بدهکار است.
گام چهارم: وضعیت طلب های موجل (سررسید نشده)
همانطور که قبلاً ذکر شد، با فوت طلبکار، طلب های موجل او حال نمی شوند. این بدان معناست که شما به عنوان بدهکار، همچنان می توانید تا سررسید مقرر در قرارداد، از پرداخت بدهی خودداری کنید و مجبور به پرداخت زودهنگام نیستید. این موضوع، یک امتیاز مهم برای بدهکار است، مگر اینکه شما خودتان با ورثه به توافق جدیدی برای پرداخت زودهنگام برسید.
دیون قائم به شخص در برابر دیون غیرقائم به شخص
در بررسی مطالبات پس از فوت طلبکار، لازم است به تمایز میان دیون قائم به شخص و دیون غیرقائم به شخص نیز توجه شود. این تفاوت، نقش کلیدی در تعیین سرنوشت برخی از تعهدات و حقوق پس از درگذشت فرد ایفا می کند.
دیون و حقوق قائم به شخص
برخی از حقوق و تعهدات، آنچنان به شخصیت و ویژگی های فرد وابسته هستند که با فوت او، به طور کامل از بین می روند و به ورثه منتقل نمی شوند. این ها همان دیون و حقوق قائم به شخص هستند. به عنوان مثال، اگر فرد متوفی نقاش ماهری بوده و متعهد به کشیدن یک پرتره برای کسی شده باشد، با فوت او این تعهد به ورثه منتقل نمی شود. ورثه او نمی توانند به جای متوفی، پرتره را بکشند و مسئولیت انجام آن ساقط می شود. در حوزه حقوقی، مواردی مانند ولایت، قیمومت یا حق انتفاع شخصی که مشروط به حیات او باشد، از جمله این موارد به شمار می روند که با فوت طلبکار، این حقوق از بین می روند و ورثه نمی توانند مدعی آن ها باشند.
دیون و حقوق غیرقائم به شخص
در مقابل، غالب مطالبات مالی و حقوقی، ماهیت غیرقائم به شخص دارند. این بدان معناست که با فوت طلبکار، این حقوق از بین نمی روند، بلکه به طور خودکار به ورثه او منتقل می شوند. طلب وجه نقد، طلب مال، حقوق ناشی از قراردادها، اسناد تجاری و مهریه، همگی در این دسته قرار می گیرند. در چنین مواردی، ورثه متوفی، جانشین قانونی او در تمامی این مطالبات می شوند و حق دارند تا آن ها را از بدهکاران مطالبه و وصول کنند. تکلیف بدهکار نیز پرداخت این مطالبات به ورثه قانونی متوفی خواهد بود. این بخش، عمده تمرکز این مقاله را تشکیل می دهد، زیرا بیشتر مسائل حقوقی پس از فوت طلبکار در همین حوزه مطرح می شوند.
تأثیر فوت طلبکار بر سایر تعهدات مالی
موضوع فوت طلبکار، صرفاً به وصول مطالبات نقدی محدود نمی شود، بلکه می تواند بر سایر تعهدات و قراردادهای مالی نیز تأثیر بگذارد. درک این ابعاد، به ورثه و بدهکاران کمک می کند تا دید جامع تری نسبت به موقعیت پیش آمده داشته باشند.
وضعیت قراردادهای اجاره و تعهدات مستمر
در صورتی که طلبکار متوفی، به عنوان موجر در یک قرارداد اجاره حضور داشته باشد، با فوت او، این قرارداد لزوماً باطل نمی شود. حقوق و تعهدات ناشی از اجاره، از جمله دریافت اجاره بها و رعایت مفاد قرارداد، به ورثه او منتقل می شود. ورثه می توانند به عنوان قائم مقام قانونی متوفی، به جای او به ادامه قرارداد پرداخته و اجاره بها را دریافت کنند. همین امر در مورد سایر تعهدات مستمر مانند دریافت سود از سرمایه گذاری ها یا حقوق ناشی از سهام نیز صادق است. تمامی این حقوق، بخشی از ماترک محسوب شده و به ورثه منتقل می گردند.
تکلیف وثیقه و رهن
اگر طلب متوفی با وثیقه یا رهن تضمین شده باشد، فوت طلبکار تأثیری بر وضعیت این تضمین ها ندارد. یعنی مال مرهونه یا وثیقه کماکان به عنوان تضمین طلب باقی می ماند و ورثه می توانند در صورت عدم پرداخت بدهی در موعد مقرر، از طریق این تضمین ها برای وصول طلب اقدام کنند. این اصل، امنیت مالی ورثه را در قبال طلب های تضمین شده، حفظ می کند و بدهکار نیز باید از طریق قانونی نسبت به فک رهن یا آزادی وثیقه پس از پرداخت بدهی اقدام کند. در واقع، فوت طلبکار باعث نمی شود که ماهیت عقد رهن یا وثیقه تغییر کند، بلکه تنها طرف طلبکار از متوفی به ورثه او تغییر می یابد.
فوت طلبکار هیچ تغییری در ماهیت عقد رهن یا وثیقه ایجاد نمی کند؛ تنها طرف طلبکار از متوفی به ورثه او تغییر می یابد و این تضمین ها به قوت خود باقی هستند.
اهمیت مشاوره حقوقی
مسائل مربوط به ارث، دیون و مطالبات پس از فوت افراد، دارای پیچیدگی های حقوقی فراوانی است. قوانین مربوط به حصر وراثت، تقسیم ترکه، وصول مطالبات و پرداخت دیون، همگی نیازمند دانش تخصصی و تجربه کافی هستند. در هر دو حالت، چه شما ورثه طلبکار باشید و به دنبال وصول مطالبات متوفی، و چه بدهکار باشید و بخواهید بدهی خود را به درستی به ورثه پرداخت کنید، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور ارث و دیون می تواند بسیار راهگشا باشد.
چرا مشاوره با وکیل ضروری است؟
- جلوگیری از اشتباهات قانونی: قوانین ارث و دیون، جزئیات و تبصره های زیادی دارند که عدم آگاهی از آن ها می تواند به اشتباهات پرهزینه منجر شود. وکیل می تواند شما را از این چالش ها مصون بدارد.
- تسریع فرآیندها: یک وکیل با تجربه می تواند با شناخت کامل از مراحل قانونی، فرآیند اخذ گواهی حصر وراثت، شناسایی مطالبات یا پرداخت بدهی ها را تسریع بخشد.
- حفاظت از حقوق: وکیل به شما کمک می کند تا حقوق قانونی خود را به طور کامل بشناسید و از آن ها در برابر هرگونه سوء استفاده یا اجحاف دفاع کنید.
- مدیریت اختلافات: در صورتی که بین ورثه یا بین ورثه و بدهکاران اختلاف نظری وجود داشته باشد، وکیل می تواند به عنوان میانجی یا نماینده قانونی، به حل و فصل مسالمت آمیز یا از طریق مراجع قضایی کمک کند.
- ارائه راهکارهای بهینه: هر موقعیت حقوقی منحصر به فرد است. وکیل با بررسی دقیق پرونده شما، می تواند بهترین و کم خطرترین راهکار را برای شما پیشنهاد دهد.
در نهایت، چه در نقش ورثه باشید که می خواهند میراث حقوقی متوفی را با دقت و درستی مدیریت کنند، و چه در نقش بدهکاری که قصد دارد تعهد مالی خود را به سرانجام برساند، توجه به ابعاد حقوقی و استفاده از راهنمایی متخصصان، کلید موفقیت و آرامش خاطر خواهد بود.
نتیجه گیری
موضوع فوت طلبکار، ابعاد حقوقی و عملی گسترده ای دارد که شناخت آن ها برای هر دو طرف، یعنی ورثه متوفی و بدهکاران، ضروری است. ورثه باید با اخذ گواهی حصر وراثت و شناسایی دقیق مطالبات، گام های قانونی را برای وصول طلب های حال بردارند و در مورد طلب های موجل تا سررسید صبر کنند. بدهکاران نیز موظفند پس از احراز هویت ورثه، بدهی خود را به نسبت سهم الارث هر یک و با دریافت رسید معتبر پرداخت کنند و در صورت بروز مشکل، واریز به صندوق دادگستری راهکاری مطمئن است.
اهمیت مشاوره با وکیل متخصص در تمامی این مراحل، از جلوگیری از اشتباهات حقوقی گرفته تا تسریع فرآیندها و حفاظت از حقوق طرفین، نقشی حیاتی ایفا می کند. رعایت این اصول و توجه به جزئیات قانونی، به حل و فصل عادلانه و شفاف تمامی مطالبات و دیون کمک شایانی خواهد کرد و از بروز مشکلات و اختلافات احتمالی در آینده پیشگیری می کند.