از ارتقای سطح علمی دانش آموزان تا مشارکت خانواده در طرح های تربیتی
خبرگزاری آنا؛ دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز سه سال اخیر شاهد رشد و توسعه کیفی و کمّی قابل توجهی در عرصه های مختلف آموزشی فرهنگی پژوهشی و فناوری بوده است.
در این میان افزایش چشمگیر تعداد مدارس دانشگاه آزاد اسلامی (سما) همچنین تعداد دانش آموزان این مدارس در سطح استان البرز در کنار ارتقای سطح کیفی این مدارس نقش دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز را در پیشبرد اهداف آموزش وپرورش در سطح استان بیش ازپیش نمایان کرده است.
از سوی دیگر تأسیس دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی به عنوان مرجعی برای تربیت مدیران معلمان مربیان و مشاوران روان شناختی متعهد و متخصص نقش به سزایی در حل مشکل کمبود نیروی انسانی در سطح کشور و به ویژه مدارس استان البرز ایفا کرده است.
خبرنگار آنا در این راستا گفت و گویی را با حسین کلانتری خلیل آباد رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز درباره کسب این موفقیت ها در حوزه مدارس سما و دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی ترتیب داده است.
گپ و گفت آنا با کلانتری در پی می آید:
برگزاری ۱۰۰ جلسه آموزش خانواده در مدارس سمای استان البرز
آنا: سه سال اخیر همگام با رشد و توسعه همه جانبه دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز مدارس سمای این استان رشد فزاینده ای داشته اند این رشد و توسعه در مدت سه سال چگونه حاصل شده است؟
کلانتری خلیل آباد: درراستای تحقق اهداف مندرج در بسته کلان کاری ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره های تحصیلی و راه کنش توسعه کمّی و کیفی مدارس سما در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز با برنامه ریزی هدفمند نیازسنجی هوشمندانه استفاده بهینه از فضای آموزشی مازاد و تلاش منسجم کارکنان با تأسیس پنج مدرسه ابتدایی و متوسطه دوره اول دخترانه در شهر های نظرآباد هشتگرد مهرشهر فردیس و کرج راه اندازی نخستین کودکستان دوره اول و دوم (تاک) کرج و ایجاد یک پانسیون مطالعاتی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ توانسته رشد بیش از ۸۵ درصدی در توسعه مدارس سمای استان البرز داشته باشد؛ همچنین بهره برداری از سالن ورزشی سما با هزینه ای بالغ بر ۳ میلیارد تومان که در دهه فجر ۱۴۰۳ انجام شد از دیگر اقدامات مؤثر در این زمینه بوده است.
ازسوی دیگر با توانمندسازی و ارتقای شایستگی های عمومی تخصصی و حرف های معلمان مدیران مربیان مشاوران تربیتی ـ تحصیلی مدارس توسعه زمینه های پژوهشی و علمی پایش و رصد مستمر سلامت جسمی و روحی دانش آموزان مدارس سما و تمرکز بر به روزرسانی تجهیزات و فضای آموزشی و استقبال چشمگیر والدین دانش آموزان برای ثبت نام فرزندان خود در مدارس سما شاهد افزایش دانش آموزان از ۸۷۴ دانش آموز در سال ۱۴۰۰ به ۲۷۰۰ دانش آموز در سال تحصیلی ۱۴۰۳ و رشد حدود ۲۱۰ درصدی تعداد دانش آموزان در سه سال گذشته بوده ایم.
آنا: چه برنامه هایی برای آموزش و توانمندسازی خانواده ها در زمینه تربیت و آموزش فرزندانشان انجام می شود؟
کلانتری خلیل آباد: نقش بسیار مهم خانواده در تربیت فرزندان بر کسی پوشیده نیست و این کانون مقدس خانواده است که اعضای جامعه را پرورش داده و به جریان پویای اجتماع می سپارد. آموزش خانواده به معنای دادن اطلاعات و آگاهی های لازم به هریک از اعضای خانواده برای داشتن یک خانواده موفق و پویاست خانواده ای که هریک از اعضای آن به درستی وظایف نقش ها و مسئولیت های خود را در برابر دیگر اعضای خانواده افراد جامعه و آفریدگار خود به نحو مطلوبی اجرا می کنند.
دراین راستا مدارس سما با استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های استادان و دانش آموختگان دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی و مشاوران مجرب و دلسوز دوره های آموزش خانواده را درباره موضوعات روز جامعه و همچنین دغدغه های دانش آموزان و خانواده های آنها به صورت ماهانه برگزار می کند و به طور میانگین بیش از ۱۰۰ جلسه آموزش خانواده در طول سال تحصیلی در مدارس استان تشکیل می شود.
همچنین در قالب طرح پنج شنبه های تربیتی روز های پنج شنبه والدین به همراه فرزند خود در مدرسه حاضر شده و در برنامه های متنوع آموزشی هنری فرهنگی و ورزشی طبق برنامه ریزی مدرسه شرکت می کنند و لحظات شادی را در مدرسه سپری می کنند و این برنامه در هر مدرسه به طور میانگین بیش از ۵ هفته در سال تحصیلی برگزار می شود.
آنا: چه برنامه های فرهنگی مشترکی میان مدارس سما و خانواده های دانش آموزان برگزار می شود؟
کلانتری خلیل آباد: در مدارس سما علاوه بر اجرای آیین نامه های فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش آیین نامه ها و دستورالعمل های فرهنگی پرورشی و تربیتی مختص مدارس سما اجرا می شود.
از مهم ترین برنامه های مؤثر فرهنگی ویژه دانش آموزان کادر مدارس و خانواده های آنان می توان به رویداد ملی نذر فرهنگی اشاره کرد که از دو سال گذشته با طرح و ایده معاونت امور مدارس سمای استان البرز در مدارس سمای سراسر کشور برگزار شده است.
رویداد نذر فرهنگی با نگاه و رویکردی نو به امر خیر می پردازد و تمرکز خود را از امر اقتصادی بر امر فرهنگی می گذارد و تدابیری اندیشه شده تا گستره اجرایی این ایده ها محدود به دانش آموزان و کادر اجرایی و آموزشی مدرسه نباشد و خانواده ها نیز از این گنجینه های ارزشمند بهره مند شوند.
دومین رویداد از اسفند ۱۴۰۲ هم همگام با ماه مبارک رمضان آغاز شد. نزدیک به ۳۰۰ مدرسه از ۲۵ استان همراه با واحد مستقل نجف آباد (۲۶ استان) در این رویداد شرکت کردند که براساس شاخص های داوری و بررسی کمیته داوران درنهایت پنج مدرسه برتر از استان های البرز بوشهر خراسان رضوی زنجان و تهران انتخاب شدند که در مراسم اختتامیه دومین رویداد کشوری نذر فرهنگی از آنان تجلیل و در همان مراسم از پوستر سومین رویداد نذر فرهنگی که با آغاز ماه مبارک رمضان در اسفندماه سال ۱۴۰۳ اجرا می شود رونمایی شد.
از طرح قرآن و عترت ویژه دانش آموزان سما تا برنامه کنترل کیفیت مدارس
آنا: وضعیت امور آموزشی فرهنگی و پژوهشی در مدارس سمای استان البرز را چگونه ارزیابی می کنید؟
کلانتری خلیل آباد: عرصه تعلیم و تربیت از مهم ترین زیرساخت های تعالی همه جانبه و ابزار جدی برای ارتقای سرمایه انسانی شایسته کشور است به همین منظور دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز در حوزه مدارس با بهره گیری از سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش و ساحت های شش گانه تربیتی ذیل این سند و به کار بستن دستورالعمل ها و آیین نامه های سازمان سما اهتمام لازم را در حوزه های آموزشی پژوهشی فرهنگی و تربیتی داشته و با استفاده بودجه های اختصاص داده شده به این حوزه ها برنامه های مثمرثمری را در طول سال تحصیلی برای دانش آموزان و کارکنان مدرسه برگزار می کند.
طرح قرآن و عترت ویژه دانش آموزان و کارکنان مدارس جشنواره پاسداشت زبان و ادبیات فارسی آیین های سرزمین من جشنواره امامت و مهدویت جشنواره های علمی – پژوهشی و مسابقات ورزشی در سطوح مختلف ازجمله فعالیت های منحصر به مدارس سماست که با مشارکت حداکثری برگزار می شود و نقش ویژه ای در ارتقای سطح علمی و تربیتی دانش آموزان دارد؛ به طوری که در ارزیابی های فرهنگی و پژوهشی سازمان سما مدارس سمای استان البرز و دانش آموزان و کارکنان این مدارس در جشنواره های فرهنگی و پژوهشی همواره در رتبه های برتر در سطوح کشوری قرار می گیرند.
براساس ارزیابی های صورت گرفته از مدارس سمای استان البرز در برنامه کنترل کیفیت مدارس سما که شامل شاخص های آموزشی پژوهشی فرهنگی مالی مطلوبیت فضا و امکانات است مدارس سمای استان البرز در سه سال ۱۴۰۰ ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب امتیاز رو به رشد ۶۶ ۷۶ و ۸۱ درصد از شاخص های کلیدی عملکرد مدارس را کسب کرده و همواره در زمره استان های برتر قرار دارد.
آنا: چه برنامه های علمی فرهنگی ورزشی و پژوهشی خارج از محیط مدرسه مانند اردوها بازدید ها و مسابقات برای دانش آموزان برپا می شود؟
کلانتری خلیل آباد: اردوی مدارس فرصت مناسبی را برای دانش آموزان فراهم می کند تا افزون بر سرگرمی و تفریح امکان آموزش در فضایی خارج از مدارس را نیز تجربه کنند و ضمن تمرین زندگی دسته جمعی و رشد و شکوفایی استعدادها مهارت هایی همچون مسئولیت پذیری و استقلال را به صورت عملی یاد بگیرند.
یکی از شاخصه های مهم مدارس سما اختصاص درصدی از بودجه مدارس به حوزه های فرهنگی پژوهشی و تربیت بدنی است که یکی از ردیف های آن برگزاری اردو های علمی فرهنگی ورزشی و پژوهشی دانش آموزان است.
شرکت در جشنواره ها رویداد های پرورشی پژوهشی و مسابقات ورزشی برگزاری اردو های فرهنگی زیارتی ورزشی و تفریحی بازدید از مراکز علمی و پژوهش سراها خانه های خلاقیت و پارک های علم و فناوری رصدخانه ها کارخانه ها کارگاه ها و آزمایشگاه های دانشگاه کتابخانه ها و باغ های گیاه شناسی ازجمله برنامه هایی است که با مجوز آموزش وپرورش و طبق صورت جلسه های فرهنگی پژوهشی و تربیت بدنی برای دانش آموزان و کادر مدارس به صورت مستمر برگزار می شود به طوری که مدارس سمای استان البرز در سال تحصیلی گذشته بیش از ۹۵ اردوی استانی و برون استانی داشته اند.
آنا: دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی استان البرز از نخستین دانشکده های موضوعی تأسیس شده در دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز است. نظرتان درخصوص این دانشکده چیست؟
کلانتری خلیل آباد: برای ایجاد تحول در ریل گذاری علوم تربیتی در دانشگاه و ارتقای دانش تعلیم و تربیت دگرگونی در روش ها برنامه ها و سیاست های تربیتی و توسعه فناوری ها نوآوری ها و خدمات تربیتی در کشور و بسترسازی برای اشتغال دانش بنیان در حوزه های تربیتی و تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی به مرجعی مهم در عرصه دانش پژوهش فناوری نوآوری و خدمات تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی تأسیس دانشکدگان «تعلیم و تربیت اسلامی» را در برنامه پنج ساله راهبردی و عملیاتی خود قرار داده و اقدامات متناظر با ردیف های ۹۶ تا ۱۰۳ از راه کنش «ارتقای کارکرد های نظام آموزش تخصصی دانشگاه در حوزه تعلیم و تربیت» از کلان بسته کاری «ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره های تحصیلی» به این مهم اختصاص یافته است.
دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی برای تولید و ارتقای دانش و فناوری های به کاررفته در حوزه تعلیم و تربیت و تأمین تربیت و توانمندسازی منابع انسانی موردنیاز در نظام آموزش و پرورش ازجمله کودکستان ها و مدارس سما و سایر مدارس کشور تأسیس شده است.
دانشکده تعلیم و تربیت در آموزش شایستگی های حرفه ای و تخصصی تربیت محور برای تحقق نظام کارآمد تعلیم و تربیت و شکل گیری هویت یکپارچه اسلامی – ایرانی دانشجویان با توجه به بنیاد معرفتی و دانشی درراستای تعالیم قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام سرآمد است و با بهره گیری از فناوری های نوین تربیتی مبتنی بر اسناد تحولی نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران پیاده سازی می شود.
آنا: چه برنامه های کارآموزی و کارآمادگی برای دانشجویان دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی در مدارس سما در نظر گرفته شده است دانشجویان در طول دوره کارآموزی یا کارورزی چه نقش هایی در مدارس سما ایفا می کنند و این تجربیات چگونه به رشد حرفه ای آنها کمک می کند؟
کلانتری خلیل آباد: یکی از رسالت های مهم دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی ایجاد پیوند میان دانش بنیادین آموزش و پرورش و تربیت نیروی انسانی کارآمد برای نهاد تعلیم و تربیت است. طراحی بسته های کارورزی با چشم انداز توسعه شایستگی های حرفه ای در مهارت های کلیدی هدایت زمینه های پژوهشی مرتبط و برگزاری نشست های بررسی تجربیات و مطالعات برای دانشجویان در مدارس سماست به همین منظور در هر نیمسال دانشجویان دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی برای گذراندن دوره های کارورزی و کارآموزی به مدارس مراجعه می کنند و با حضور در کلاس های درس صحبت با مشاوران و کادر آموزشی و دانش آموزان مدرسه در انتقال جریان دانش از دانشکده به مدرسه نقش آفرینی می کنند.
دانشکده های تعلیم و تربیت اسلامی گامی به سوی تحقق سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد
آنا: دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی در پیشبرد اهداف مدارس سمای استان البرز چه نقشی داشته است؟
کلانتری خلیل آباد: با راه اندازی دانشکده های تعلیم و تربیت اسلامی در سطح استان البرز گام های اجرایی درراستای تحقق اهداف سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی برداشته شده است. از اهداف اصلی این دانشکده می توان به ایجاد پیوند میان دانش بنیادین تعلیم و تربیت و فعالیت های عرصه تربیتی و تربیت نیروی انسانی کارآمد برای نهاد تعلیم و تربیت حتی فراتر از رشته های علوم تربیتی اشاره کرد؛ چراکه اکنون تنها بخشی از جامعه علمی علوم تربیتی به عرصه هایی چون مدرسه کودکستان رسانه و تولید محصولات تربیتی و همچنین آموزش و پژوهش مشغول هستند؛ ضمن اینکه بخشی از فعالان و کنشگران عرصه تربیت از تخصص دانشگاهی بهره مند نیستند.
موارد زیر برخی از ثمرات دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی درراستای تأمین اهداف مدارس سماست: طراحی و ترویج الگوی مناسب برای تربیت توانمندسازی و ارتقای شایستگی های عمومی تخصصی و حرف های منابع انسانی موردنیاز مدارس (معلمان مدیران مربیان مشاوران تربیتی ـ تحصیلی) متناسب با مبانی و ارزش های اسلامی و نیاز های جامعه و مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توسعه و تقویت روحیه پژوهشی و گسترش دانش بینش و مهارت های منابع انسانی در مدارس و دیگر محیط های تربیتی خدمات روان شناختی و پایش و رصد مستمر سلامت جسمی و روحی کودکان و نوجوانان دانش آموز فراهم آوردن زمینه های لازم برای تولید گسترش و توسعه فناوری ها نوآوری ها و خدمات آموزشی و تربیتی مبتنی بر آموزه ها و تعالیم قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام.
آنا: استادان و دانشجویان دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی چگونه تجربیات خود را به معلمان و دانش آموزان مدارس سما منتقل می کنند و چه برنامه هایی برای انتقال دانش و تجربیات میان استادان دانشجویان معلمان و دانش آموزان در نظر گرفته شده است؟
کلانتری خلیل آباد: دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی درراستای رسالت های سپرده شده برنامه ها و ساختار خود را بر دو اصل بنا نهاده است: اصل اول ایجاد پیوند میان دانش پایه و فعالیت در عرصه ی آموزش است. مجموعه فعالیت های آموزشی پژوهشی و خدماتی دانشکده ها درراستای ارتقای شایستگی های این گروه ها و تعالی عرصه های مرتبط است.
این رسته ها در ۶ بخش (۱) جامعه و حکمرانی تربیتی (۲) والدگری و تربیت کودک (۳) مدرسه و نوآوری های تربیتی (۴) دانشگاه و تعالی سرمایه انسانی (۵) صنایع خلّاق آموزشی (۶) خدمات تربیتی ـ روان شناختی و (۷) پایش سلامت جسمی کودکان و نوجوانان قرار می گیرد.
کمیته های تخصصی هر بخش عهده دار طراحی دوره های مهارتی بسته های کارورزی برای توسعه شایستگی های حرفه ای در مهارت های کلیدی هدایت زمینه های پژوهشی مرتبط و برگزاری نشست های بررسی تجربیات و مطالعات صورت گرفته هستند.
اصل دوم برگزاری دوره های موضوعی برای رشته های غیرعلوم تربیتی است؛ چراکه حوزه تعلیم و تربیت برای ایفای صحیح مأموریت های خود به نیرو های متخصص از رشته های متنوع نیاز دارد که علاوه بر تحصیل عمیق در حوزه تخصصی خود به حوزه تعلیم و تربیت وارد شوند؛ به عبارتی دیگر وظیفه این دانشکده به عنوان یک دانشکده موضوعی از یک سو طراحی دوره های تربیتی برای اجرا در دیگر دانشکده هاست و از سوی دیگر هدایت پایان نامه ها و رساله ها در حوزه های مشترک با سایر دانشکده ها را برعهده خواهد داشت.
آنا: به عنوان پرسش پایانی با توجه به زیست بوم استان البرز چشم انداز شما درخصوص رشد و توسعه کمّی و کیفی مدارس سمای استان البرز چیست؟
کلانتری خلیل آباد: استان البرز با رقم ۴.۱ درصد رتبه دوم کشور را در میزان مهاجرپذیری به خود اختصاص داده و نرخ رشد جمعیت استان البرز در چند سال گذشته برابر با ۳۷.۲ درصد بوده که دو برابر میانگین کشوری است؛ سالیانه حدود ۱۲ هزار نفر به جمعیت دانش آموزی استان البرز اضافه می شود که این موضوع موجب شده استان البرز با سرانه ۸.۳ مترمربع در رتبه آخر سرانه فضای آموزشی قرار گیرد؛ بنابراین با توجه به مهاجرپذیری بالای استان البرز و کمبود شدید فضای آموزشی مناسب دانشگاه آزاد اسلامی استان می تواند نقش مؤثری در توسعه مدارس و گسترش عدالت آموزشی در تمام شهر های البرز داشته باشد.
در این راستا با نیازسنجی صورت گرفته و تأمین و آماده سازی فضای آموزشی مناسب با استعانت از خداوند متعال و اخذ مجوز های لازم یک باب مدرسه ابتدایی پسرانه و یک باب مدرسه متوسطه دوره اول دخترانه در سال تحصیلی آینده در واحد هشتگرد راه اندازی خواهد شد و در اختیار مردم هشتگرد قرار خواهد گرفت.
از دیگر برنامه ها و طرح های مهم توسعه و گسترش فضا های آموزشی در حوزه معاونت امور مدارس سما استان البرز در آینده نزدیک می توان به موارد پیش رو اشاره کرد: ساخت هنرستان مهارتی راه اندازی مدارس معارف اسلامی بوستان های علوی و فاطمی و مدارس سعادت راه اندازی مراکز سماپلاس (آموزشگاه های علمی آزاد پیشین) در مدارس توسعه و راه اندازی مدارس سما در نواحی مختلف شهر کرج و سایر شهر های استان ایجاد مرکز خلّاقیت های دانش آموزی با همکاری سرای رشد و نوآوری دانشگاه راه اندازی کلینیک خدمات روان شناختی و رفتاری و رفع اختلالات یادگیری با همکاری دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی تأسیس پژوهش سرا های دانش آموزی و تأسیس هنرستان های دخترانه و پسرانه.