بیمه مسئولیت چیست؟

آشنایی با بیمه مسئولیت و انواع آن

به نقل از بهترین نمایندگی بیمه سامان؛ همه می‌دانیم که حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند و همه ما در تمام بخش‌های زندگی، با خطر وقوع انواع حوادث کوچک و بزرگ روبه‌رو هستیم. برای خطرات فردی که سلامت و جسم ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، انواع بیمه تکمیلی وجود دارند و برای اموال و دارایی‌های ما نیز، بیمه‌های اموال تعیین و معرفی شده‌اند. با این وجود همه می‌دانیم خطرات احتمالی به همین دو مورد محدود نمی‌شوند و گاهی اوقات به دلایل مختلف، در طی فعالیت‌های عادی و روزمره و یا در حین انجام شغل و حرفه خود، ممکن است به دیگران آسیب رسانده و یا باعث ایجاد ضرر و زیان شویم.

میزان خطر فعالیت‌های ما و احتمال ایجاد آسیب برای سایرین، با توجه به شغل و حرفه هر کدام از ما متفاوت است. برای مثال، احتمالا یک مدیر مهدکودک که مسئولیت نگهداری از کودکان را در طی یک اردوی آموزشی برعهده دارد، بسیار بیش‌تر از یک آرایش‌گر و یا مغازه‌دار، دغدغه و مسئولیت‌های شغلی و قانونی داشته باشد؛ با این وجود، همه افراد جامعه در حین اجرای وظایف عادی یا شغلی خود، همیشه دغدغه عدم ایجاد آسیب‌های جانی و مالی را به دوش می‌کشند.

بیمه عمر سامان، بیمه‌ای است که در آن شرکت بیمه‌گر تعهد می‌کند که در صورت وقوع انواع اتفاقات و حوادث ناگوار، تمام یا بخشی از خسارت‌ها را برعهده گرفته و از این طریق، بخشی از دغدغه افراد را کاهش می‌دهد. در واقع باید بدانید که افراد با استفاده از این بیمه، تعهدات خود را در قبال دیگران بیمه می‌کنند و بیمه مسئولیت به‌صورت مستقیم بر نوع ارتباط افراد در جامعه و تامین امنیت حرفه‌ای شغل و فعالیت‌های فردی، تاثیر می‌گذارد. بیمه مسئولیت به ۳ دسته‌بندی اصلی تقسیم می‌شود که در ادامه هر کدام از آن‌ها را با مهم‌ترین زیرشاخه‌های موجود در هر دسته‌بندی، بررسی خواهیم کرد.

انواع بیمه مسئولیت

همان‌گونه که در بخش پیش اشاره کردیم، این بیمه به ۳ بخش مختلف تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:

• بیمه مسئولیت مدنی؛
• بیمه مسئولیت قراردادی؛
• بیمه مسئولیت متقابل.

هر کدام از این بیمه‌های مسئولیت، خود شامل بخش‌ها و زیرشاخه‌های گوناگونی هستند که در ادامه هر کدام را به‌اختصار شرح خواهیم داد.

بیمه مسئولیت مدنی

همه ما ممکن است با انجام برخی کارهای عمدی یا سهوی، باعث ایجاد خسارت مالی یا جانی برای سایرین شویم؛ در صورتی که خسارت عمدی باشد، به آن مسئولیت کیفری می‌گویند و اگر خسارت سهوی و غیر عمدی باشد، مسئولیت مدنی خواهد بود. به‌صورت قانونی برای انجام انواع جرائم کیفری، هیچ‌گونه بیمه‌ای وجود ندارد، اما همه می‌توانیم برای احتمال وقوع انواع جرائم مدنی، از بیمه مسئولیت مدنی استفاده کنیم. به همین خاطر باید بگوییم که در صورت رخ‌دادن انواع خسارت‌های مالی یا جانی سهوی و غیر عمدی، مسئولیت مدنی وقوع آن خسارت برعهده فرد خواهد بود و این بیمه برای این دسته از خسارت‌ها پیش‌بینی شده است.

این بیمه، شامل اغلب اتفاقات و حوادث ناگهانی شده و به همین خاطر بخش عظیمی از انواع حوادث احتمالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. خسارت‌های احتمالی تحت پوشش این بیمه می‌تواند ناشی از عمل و فعالیت مستقیم شخص عامل، در نتیجه اعمال اشخاص وابسته به شخص عامل و یا ناشی از اشیا و اموال تحت مالکیت یا تصرف قانونی شخص عامل باشد. در همه این موارد، شخص عامل به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم مقصر شناخته می‌شود و به همین خاطر باید در مراجع قانونی پاسخ‌گو باشد. بیمه مدنی می‌تواند بخشی از خسارات رخ داده در حین این اتفاقات و حوادث غیر قابل پیش‌بینی را برعهده بگیرد. با توجه به این توضیحات، باید بدانید که بیمه مسئولیت مدنی، خود به چند بخش مختلف دیگر تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی ۳ مورد از مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. بیمه‌ی مسئولیت عمومی

با اینکه اغلب بیمه‌ها برای اتفاقات خاص و به صورت مشخص تعیین شده‌اند، اما بیمه مسئولیت عمومی به‌صورت عام تمام اتفاقات روزمره و حوادث احتمالی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. در واقع اگر در طی زندگی روزانه و عادی به فرد ثالث خسارتی وارد شود، فرد خسارت‌زده مقصر خواهد بود و جبران این خسارت نیز برعهده او است. بنابراین می‌توان از این بیمه استفاده کرد و چنین خطرات احتمالی را پوشش داد. برخی از مهم‌ترین بیمه‌های مسئولیت مدنی عمومی شامل موارد زیر است:

• بیمه‌ی مسئولیت مدنی اتفاقات ناشی از عملیات ساختمانی؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی اتفاقات ناشی از آتش‌سوزی؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی جامع شهرداری؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی شهربازی‌ها؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی نگهداری آسانسور.

۲. بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای

همه افراد جامعه با توجه به شغل و حرفه خود، با افراد مختلفی تعامل دارند و ممکن است به دلایل سهوی، باعث ضرر و زیان به سایر افراد شوند. در برخی موارد، خسارت ناشی از شغل و حرفه افراد، به خسارت‌های مالی محدود می‌شود ولی در برخی دیگر، این خسارت‌ها ممکن است خسارت جانی نیز باشد. به همین خاطر، بیمه مسئولیت حرفه‌ای تعیین شده که بر طبق آن، خسارت‌های ناشی از شغل و حرفه فرد بیمه‌گذار، به افرادی که با آن‌ها تعامل داشته و دچار خسارت‌های مالی و جانی می‌شوند؛ تحت پوشش قرار می‌گیرد. این بیمه انواع شغل‌ها و حرفه‌های مختلف را در بر می‌گیرد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای پزشکان؛
• بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان؛
• بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای مدیران بیمارستان، کلینیک، داروخانه و آزمایشگاه؛
• بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری؛
• بیمه‌ی مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب.

۳. بیمه‌ی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارگر

کارفرما از نظر قانونی، مسئولیت حفظ سلامتی و جان نیروهای کار مجموعه خود را برعهده دارد و مسئولیت تمام حوادث رخ‌داده در محیط کار و برای کارکنان، برعهده کارفرما خواهد بود. بیمه این مسئولیت را تحت پوشش قرار می‌دهد و در صورت وقوع انواع حوادث، خسارت‌های ایجاد شده را تقبل می‌کند. این خسارت‌ها ممکن است شامل هزینه پزشکی، غرامت نقص عضو و در بدترین حالت، فوت کارگر باشد. این نوع بیمه نیز شامل چند زیر شاخه اصلی است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل این موارد است:

• بیمه‌ی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت ساختمانی؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان پروژه‌های عمرانی؛
• بیمه‌ی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی.

با توجه به این موارد باید بگوییم که تمام کارفرماهای حقیقی و حقوقی و در هر نوع حوزه فعالیتی، باید از بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان استفاده کرده و حوادث احتمالی و ناگوار را از این طریق بیمه کنند.

بیمه مسئولیت قراردادی

قرارداد یکی از رایج‌ترین تعهداتی است که ما به‌عنوان افراد جامعه، در آن مشارکت داریم و می‌تواند به موارد بسیار مختلفی مرتبط باشد. در اغلب قراردادها، یکی از طرفین قرارداد، انجام یک «کار» را برعهده گرفته و مسئولیت انجام آن را می‌پذیرد. در برخی مواقع، عدم اتمام کار یا انجام ندادن آن مسئولیت، باعث ایجاد ضررهای مالی برای طرف مقابل شده و به همین خاطر ممکن است در این حوزه، درگیری‌های زیادی ایجاد شود.

بیمه مسئولیت قراردادی، آن دسته از خسارت‌های مالی و جانی را تقبل می‌کند که به دلیل عدم اجرای قرارداد، به طرف دوم وارد شده است. البته باید بدانید این بیمه تنها زمانی خسارت‌ها را برعهده می‌گیرد که عدم اجرای تعهدات به دلایل غیر عمدی باشند و در صورتی که فرد به‌صورت عمدی از انجام تعهدات خود سر باز بزند، تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت. مهم‌ترین بیمه‌های مسئولیت قراردادی در حال حاضر شامل موارد زیر است:

• بیمه‌ی مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی؛
• بیمه‌ی مسئولیت متصدیان شرکت‌های بین‌المللی کالا از طریق جاده.

بیمه مسئولیت متقابل

بیمه‌ی مسئولیت متقابل یکی از منعطف‌ترین بیمه‌های موجود است که انواع حالت‌های مختلف را تحت پوشش قرار می‌هد. این نوع بیمه یک تعهد یک طرفه، از سمت فردی به فرد دیگر است و شرایط و حالت‌های آن با توجه به نیاز و درخواست فرد تغییر می‌کند. از آن‌جا که محدوده پوششی این بیمه بسیار وسیع و گسترده است، اغلب شرکت‌های بیمه‌گر از ارائه آن خودداری می‌کنند و تمایلی به انجام آن ندارند. این بیمه تنها در موارد بسیار خاص و نادر صادر می‌شود و عمومیت ندارد.