آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است؟

قانون جدید تقسیم ارث بین فرزندان در سال ۱۴۰۱

 به گفته وکیل طلاق طبق ماده ۸۶۱ قانون مدنی، موجب ارث دو امر است: نسب و سبب. خویشاوندان نسبی آنهایی هستند که رابطه­‌ی هم‌خونی با متوفی دارند و خویشاوندان سببی آن دسته از افرادی هستند که به سبب ازدواج، دارای رابطه‌­ی فامیلی با متوفی شده‌­اند. به موجب رابطه­­‌ی نسبی، دختر از طبقه اول ارث می‌­باشد و سهم ارث دختر از پدر، بر طبقات بعدی مقدم است. یعنی در صورتی­‌که متوفی فرزندانی داشته باشد، خویشاوندان دیگرِ ایشان در طبقات دوم و سوم، ارث نمی‌برند.

تا اینجا متوجه شدیم که دختر متوفی از طبقه اول ارث است و نسبت به بقیه­­‌ی وراث مقدم‌­تر است. حال به بررسی حالت‌­های مختلف ارث دختر از والدین می‌­پردازیم. طبق گفته وکلای هوداد اگر متوفی ابوین نداشته اما یک یا چند اولاد داشته باشد، ماترک به شکل زیر بین آنها تقسیم می­‌شود:

• اگر فرزند یک نفر باشد خواه پسر یا دختر، تمام‌ ترکه به او می‌رسد.
• اگر همه­‌ فرزندان دختر باشند، ماترک بین آنها به طور مساوی تقسیم می­‌شود.
• اگر تعداد اولاد، متعدد بوده و بعضی دختر و بعضی پسر باشند، پسر دو برابر دختر ارث می‌برد.
• اگر تنها وارثان متوفی مادر و پدر و یک دختر باشند، یک ششم ارث به پدر، یک ششم به مادر و سه ششم به دختر تعلق می­‌گیرد و باقی مانده که یک ششم است، تقسیم بر پنج می‌­شود. از این مقدار یک پنجم به پدر، یک پنجم به مادر و سه پنجم به دختر تعلق می­‌گیرد.
• اگر تنها وارث متوفی مادر و پدرش با چند دختر باشند، یک ششم ترکه به پدر و یک ششم به مادر و بقیه که چهار ششم است، بین دختران به طور مساوی تقسیم خواهد شد.
• اگر تنها وارث متوفی مادر، پدر، دختر و پسرش باشند، یک ششم ارث به پدر، یک ششم به مادر و بقیه (چهار ششم) بین دختران و پسران تقسیم می‌­شود. به طوری که به پسران دو برابر سهم‌الارث دختران برسد.

با توجه به این ماده متوجه می‌شویم که اگر وارث متوفی تنها یک دختر باشد و وراث دیگری از طبقه اول یا زوج و زوجه وجود نداشته باشد، دختر متوفی تمامی ارث را خواهد برد.

قانون جدید تساوی ارث دختر و پسر ۱۴۰۱

بسیار از ما سوال می‌شود که در قانون جدید آیا سهم دختر و پسر مساوی شده است یا خیر؟ باید بگوییم که هیچ قانون جدیدی در این باره تصویب نشده و کماکان به طور کلی سهم الارث پسر به اندازه دو برابر سهم دختر است.

نحوه تقسیم ارث پدر بین فرزندان دختر و پسر

در توضیح سهم پسر از تقسیم ارث، باید به این نکته توجه داشته باشید که چنانچه فرزندان، همه پسر یا همه دختر باشند، سهمشان مساوی است. بنابراین قانون برابری ارث دختر و پسر، تنها در همین مورد امکان­‌پذیر است در غیر این صورت، سهم پسر دو برابر سهم دختر است. در واقع بعد از پرداخت دیون و وصایای متوفی، چنانچه مالی باقی بماند، پسر دو برابر دختر ارث می‌­برد.

سهم الارث دختر و پسر از مادر

مدتی است که این سوال به یکی از پرسش‌­های متداول تبدیل شده و بسیاری از افراد می­‌خواهند بدانند که طبق قانون جدید سهم الارث دختران و پسران از مادر متوفیِ خود چه مقدار خواهد بود. جالب است بدانید که در تقسیم سهم الارث بین پدر و مادر تفاوتی وجود ندارد. یعنی در هر صورت سهم پسران دو برابر سهم دختران است. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید به مقاله مراجعه کنید.

 استثناء در سهم الارث دختران

در مطالبی که برایتان عنوان کردیم، حالات مختلف قواعد تقسیم ارث در صورت وجود دختر و پسر را برای متوفی بررسی کردیم. اکنون به یکی از استثنائات طبقه اول می‌­پردازیم.

بر مبنای ماده ۹۱۰ قانون مدنی، هرگاه میت اولاد داشته باشد، حتی یک نفر، اولادِ اولاد او (نوه) ارث نمی‌برند. یعنی اگر متوفی، دختر یا دخترانی داشته باشد، نوه‌­ها و یا نتیجه­‌های او ارث نخواهند برد.

ماده ۹۱۱ قانون مدنی می‌گوید: هر گاه میت اولادِ بلا­واسطه نداشته باشد، اولادِ اولاد او قائم‌ مقام اولاد بوده و بدین طریق جزو وراث طبقه­‌ی اول محسوب شده و با هر یک از ابوین که زنده باشد ارث‌ می‌­برد. تقسیم ارث بین اولاد بر حسب نسل به عمل می­آید. یعنی هر نسل حصه‌­ی کسی را می­‌برد که توسط او به میت می‌­رسد. بنابراین اولاد پسر دو برابر اولاد دختر ارث می‌­برند.

این ماده همچنین بیان می‌کند که اگر هیچکدام از فرزندان میت در قید حیات نباشند، نوه‌ها ارث پدر یا مادر خود را می‌برند. به این معنا که اگر دختر متوفی در هنگام فوت والدین خود در قید حیات نباشد اما فرزندانی داشته باشد، آنها سهم الارث مادر خود را بر مبنای قواعد بالا به ارث می‌­برند.

اگر هیچکدام از فرزندان میت در قید حیات نباشند، نوه‌ها ارث پدر یا مادر خود را می‌برند. به این معنا که اگر دختر متوفی در هنگام فوت والدین خود در قید حیات نباشد اما فرزندانی داشته باشد، آنها سهم الارث مادر خود را بر مبنای قواعد بالا به ارث می‌­برند.

برابر کردن سهم دختر و پسر با استفاده از وصیت

شاید تا به حال عبارت قانون برابری ارث دختر و پسر را شنیده باشید و بخواهید اطلاعاتی در مورد آن کسب کنید. اگر تعداد پسران، کمتر از نصف تعداد دخترها باشند مثلاً دو پسر و پنج دختر، وصیت زیاده بر ثلث می‌شود و می‌توان سهم الارث را به صورت مساوی بین آنها تقسیم کرد. اگر وارث، مازاد بر ثلث را تنفیذ کنند، مثل حالت اول سهم پسران و دختران برابر خواهد شد و اگر تنفیذ نکنند، وصیت تا ثلث معتبر خواهد بود. نتیجه‌ای که به دست خواهد آمد این است که سهم دختران تا جایی که ممکن است به سهم پسران نزدیک خواهد شد.

تقسیم زمین کشاورزی بین دختر و پسر

طبق آنچه که در قانون آمده، تمامی وراث در تمامی زمین‌های موروث به نسبت دو سهم پسر و یک سهم دختر شریک هستند. در کل، زمین کشاورزی هر مقدار که باشد، مابین فرزندان به نسبت سهم‌الارثشان که دختران نصف پسران می‌باشد، ارث می‌برند.

همچنین دختران می‌توانند اجرت‌المثل سال‌های تصرف و منافع حاصل از آن را از پسران مطالبه کنند. در مورد حفر چاه هم این مسئله را بهتر است  بدانیم که حفر چاه جدید بر مالکیت نیست. اگر چاه حفر شده، صرفاً متعلق به زمین کشاورزی مورد نظر باشد، می‌توانند هزینه حفر را به نسبت قدرالسهم وراث مطالبه کنند. ولی چنانچه به آن زمین کشاورزی مربوط نباشد، چاه، متعلق به حفرکنندگان آن است. همچنین اگر تقسیم نامه بین وراث وجود نداشته باشد، آنها می‌توانند دادخواست تقسیم ترکه بدهند.

قانون سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۱

بر اساس حکم دین مبین اسلام، پسران، دو برابر دختران ارث می‌برند و در تبیین حکم تفاوت در سهم الارث دختر و پسر، بیان شده است که از آن جهت که پسران، متکفل معیشت خانواده هستند، سهم الارث آن‌ها دو برابر خواهران شان می‌باشد و از آن رو که دختران، در خصوص تامین مایحتاج خانوادگی، تکلیف و وظیفه‌ای ندارند، سهم الارث آن‌ها از برادران شان کمتر است و نصف پسران ارث می‌برند.

اما، گاهی، این سوال مطرح می‌شود که آیا در سال ۱۴۰۱، قانون برابری سهم الارث دختر و پسر به تصویب رسیده است؟ به عبارت دیگر، آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که حکم نابرابر بودن سهم الارث فرزندان پسر و دختر که در قانون مدنی بیان شده است، مستند به شرع مقدس اسلام و مستنبط از آیات قرآن کریم می‌باشد و تا زمان حاضر، قانون برابری سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۱ به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است.

با این حال، اگر چه افراد نمی‌توانند موجب محرومیت از ارث فرزندان خود شوند، اما، به دلیل نابرابر بودن سهم الارث فرزندان دختر و پسر، در صورت تمایل، می‌توانند در طول زمان حیات خود، برای اینکه سهم الارث پسر و دختر مساوی شود، به نفع فرزندان دختر خود، اموالی را وصیت تملیکی نموده و یا اموال خود را به نام فرزندان دختر خود بزنند. این وصیت که تا میزان یک سوم اموال متوفی، لازم الاجرا است، می‌تواند زمینه بهره مندی بیشتر فرزندان دختر متوفی از ترکه متوفی را فراهم نماید.

آیا سهم الارث دختر و پسر در سال ۱۴۰۱ مساوی شده است؟

حکم قانونی، در خصوص برابر بودن یا نا برابر بودن سهم الارث دختران و پسران در سال ۱۴۰۱، همان حکم ماده ۹۰۷ قانون مدنی می‌باشد که به موجب آن، زمانی که شخص متوفی، هم فرزند دختر و هم فرزند پسر داشته باشد، فرزندان پسر، دو برابر فرزندان دختر از سهم الارث بهره مند می‌شوند. لکن، همانطور که ذکر شد، این امر مانع از آن نمی‌شود که والدین، برای برابری سهم الارث پسر و دختر، به نفع آن‌ها وصیت نمایند و یا اینکه در طول مدت حیات خود، اموالی را به نام آن‌ها بزنند

زمانی که شخصی فوت می کند ، ترکه یا میراث وی ، به صورت قهری ، به ورثه آن شخص تعلق می گیرد و باید بر اساس قواعد و ضوابط ارث ، میان آن ها تقسیم شود. لازم به ذکر است که قواعد مربوط به سهم الارث ورثه متوفی ، در قانون مدنی ، تدوین شده است که این قواعد نیز نشات گرفته از شرع مقدس اسلام می باشند.

در صورتی که شخص فوت شده ، فرزند یا فرزندانی داشته باشد ، بعد از فوت ، آثار حقوقی مختلفی ، از جمله در خصوص ارث ، متوجه آن ها می شود . فرزندان باید ، اقدام به تقسیم ترکه متوفی نمایند و این امر ، در صورت عدم توافق بین فرزندان دختر و پسر ، باید کاملا مطابق سهم الارث مشخص در شرع و قانون باشد.  یکی از مهم ترین سوالاتی که در زمینه سهم الارث پسر و دختر وجود دارد ، آن است که میزان سهم الارث دختر و پسر چقدر می باشد؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به توضیح سهم الارث دختر و پسر در سال 1401 می پردازیم و سپس ، قانون برابری سهم الارث این دو گروه را بررسی می نماییم و در ادامه نیز به این سوال می پردازیم که آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است یا خیر ؟

یکی از مهم ترین اسباب مالکیت در قانون مدنی ، ارث بردن می باشد . قواعد مربوط به ارث بردن از متوفیان ، در قانون مدنی ، به صورت دقیق و کامل ، مشخص شده است . به این معنا که   ، اینکه چه اشخاصی از متوفی ارث می برند و میزان سهم الارث هریک از وراث مشخص شده است.

به عنوان نمونه ، در قانون مدنی ، طبقات و درجات ارث ، در سه طبقه بیان شده است که طبقه اول ارث ، شامل پدر و مادر متوفی ، فرزندان متوفی و نیز نوه های متوفی می باشند . به همین دلیل ، یکی از مهم ترین وراثی که می توان برای متوفی متصور بود ، فرزندان یا اولاد وی می باشند که به همراه پدر و مادر متوفی ، می توانند ارث ببرند .

از جمله مهم ترین شرایط ، این شرط بوده که فرزند مستقیم پدربزرگ یا مادربزرگ، نباید در هنگام فوت آنها زنده باشد. میزان ارث نوه از ترکه اجداد خود نیز بر اساس سهم الارث پدر یا مادر او تعیین می گردد. بنابراین، سهم نوه پسری، از ارثیه اجداد، دو برابر سهم نوه دختری خواهد بود.

فرزندان متوفی ، ممکن است دختر و یا پسر باشند ؛ علاوه بر آن ، امکان دارد متوفی ، هم پسر و هم دختر داشته باشد . به همین دلیل ، این سوال مطرح می شود که بر اساس قانون ، سهم الارث پسر و دختر چقدر تعیین شده است؟ همچنین این سوال نیز مطرح است که سهم الارث دختر و پسر در سال 1401 چقدر است ؟

قبل از اینکه سهم الارث دختر و پسر در سال  ۱۴۰۱  را توضیح دهیم ، باید به این نکته نیز اشاره نمود که زوج و زوجه متوفی ، قبل از اینکه ارث میان فرزندان دختر و پسر تقسیم شود ، سهم الارث خود را بر می دارند که برای دریافت اطلاعات بیشتر ، در خصوص سهم الارث همسر متوفی ، می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

در این مرحله ، برای تقسیم ارث ، میان فرزندان متوفی ، باید بر اساس ماده 907 قانون مدنی عمل نمود . در این ماده ، پیش بینی شده است که اگر فرزند متوفی ، یک نفر باشد ، چه پسر و چه دختر ، تمامی ترکه متوفی به وی خواهد رسید . با این وجود ، ممکن است که فرزندان متوفی ، متعدد باشند که در این صورت ، به شرح زیر عمل می شود :

اگر همه فرزندان متوفی ، دختر باشند ، ترکه متوفی بین آن ها به صورت مساوی تقسیم می شود و اگر فرزندان متوفی ، همگی پسر باشند نیز ، تمامی ترکه یا میراث متوفی ، میان آن ها به صورت مساوی تقسیم می شود . اما ، در صورتی که وراث متوفی ، هم دختر و هم پسر باشند ، بر اساس قانون ، پسران ، دو برابر دختران ارث می برند و به عبارت دیگر ، سهم الارث پسران ، دو برابر دختران است .

لذا ، با در نظر گرفتن این نکته ، تقسیم سهم الارث دختر و پسر در سال 1401 صورت می گیرد . به این منظور ، برای تقسیم ارث فرزندان در سال ۱۴۰۱ ، ابتدا ، برای هر فرزند پسر ، دو سهم در نظر گرفته و برای هر فرزند دختر نیز یک سهم در نظر گرفته می شود . سپس ، مجموع ترکه متوفی را تقسیم بر تعداد این سهام می نمایند . پس از اینکه مبلغ هر سهم مشخص شد ، از آن جهت که سهم الارث پسر ، دو برابر دختر می باشد ، سهم الارث دختران ، معادل یک سهم و سهم الارث پسر ، معادل دو سهم خواهد بود .

سوالات متداول

اگر متوفی تنها یک دختر داشته باشد و غیر از او وارث دیگری نباشد نحوه تقسیم ارث چگونه خواهد بود؟

در این صورت دختر متوفی تمامی اموال ماترک را به ارث خواهد برد.

در صورتی که متوفی چند دختر داشته و وارث دیگری نداشته باشد، ماترک او چگونه تقسیم خواهد شد؟

در این حالت تمام اموال به جامانده بین دختران به صورت مساوی تقسیم می­‌شود.

در صورت وجود فرزندان دختر و پسر تقسیم ارثیه چگونه خواهد بود؟

در این صورت فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر ارث می­‌برند.

منبع: hg